Κλιματική αλλαγή και γεωργία: Νέες συνθήκες για τους αγρότες

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Καλώς ήλθατε στο Climate Now, τη μηνιαία εκπομπή μας για το τι συμβαίνει στον πλανήτη μας. Στη συνέχεια του προγράμματός μας θα δούμε αν μπορούν οι αγρότες να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή. Πρώτα όμως πάμε να δούμε τα τελευταία στοιχεία από την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής του Κοπέρνικου.

Οι θερμοκρασίες τον Μάιο

Σε παγκόσμια κλίμακα, ήταν ο πιο θερμός Μάιος στα χρονικά, με θερμοκρασίες 0,6 βαθμούς Κελσίου, πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2010. Αυτή είναι η μεγάλη είδηση.

Αλλά αν δούμε τις λεπτομέρειες θα αντιληφθούμε ότι υπήρχε μεγάλη ποικιλομορφία. Εδώ πάνω, μπορείτε να δείτε την μπλε περιοχή, που σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες ήταν χαμηλότερες από το μέσο όρο από την Σκανδιναβία μέχρι την Μαύρη Θάλασσα, εξαιτίας της σταθερής ροής πιο δροσερού αέρα από τα βορειοδυτικά.

 Μία από τις βασικές τάσεις τους προηγούμενους μήνες ήταν οι υψηλότερες θερμοκρασίες στην Σιβηρία. Μπορούμε να δούμε ότι ήταν 10 βαθμούς Κελσίου πιο υψηλές τον Μάιο.

Στην Αυστραλία, σε περιοχές της Βραζιλίας και τον Καναδά, ήταν πιο δροσερά από το σύνηθες. Και οπουδήποτε βλέπετε κόκκινο και ροζ χρώμα στο χάρτη ο υδράργυρος ήταν ανεβασμένος σε σχέση με τον μέσο όρο.

Τώρα, θέλω να σας παρουσιάσω μια βασική τάση που αναδείξαμε την άνοιξη. Υπήρχε πολύ μεγαλύτερη ξηρασία σε σχέση με τον μέσο όρο σε πολλές περιοχές της Ευρώπης.

Δείτε αυτούς τους δύο χάρτες που δείχνουν την υγρασία του εδάφους και την ανωμαλία των βροχοπτώσεων. Υπάρχει αυτή η μεγάλη κόκκινη ζώνη εδώ, που δείχνει ότι το πάνω μέρος του εδάφους είναι πιο ξερό από τον μέσο όρο και το επίπεδο βροχόπτωσης χαμηλότερο από το σύνηθες επίσης.

Κλιματική αλλαγή και γεωργία

Και αυτό που μας φέρνει στο θέμα της έρευνάς μας, που είναι η γεωργία. Θέλουμε να δούμε πώς οι αγρότες στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και υπάρχει ο αυξανόμενος κίνδυνος από την παρατεταμένη ξηρασία.

Μπορούν οι αγρότες λοιπόν να αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση ή η αλλαγή έρχεται πάρα πολύ γρήγορα; Επισκεφθήκαμε ένα αγρόκτημα στην περιοχή Αρντές της Γαλλίας για να μάθουμε περισσότερα. Είναι η ώρα να βγάλουν τα ζώα για βοσκή στην Φάρμα της Αμελί. Ο Ορελιέν Μουριέ δουλεύει σ' αυτό το αγρόκτημα εδώ και 15 χρόνια. Η οικογένειά του ήταν εδώ από το 1880. Ανησυχεί για το τι θα γίνει με την κλιματική αλλαγή, καθώς η ανομβρία είναι πλέον συχνό φαινόμενο και διαρκεί περισσότερο:

«Η μεγαλύτερη αλλαγή των τελευταίων ετών είναι οι διαδοχικές ξηρασίες. Έχουμε βιώσει τρεις πολύ σοβαρές ξηρασίες τα τελευταία τρία χρόνια. Είχαμε ήδη μία αυτή την άνοιξη, κάτι που σήμαινε τεράστια πτώση στην παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών για ζωοτροφές».

Το συγκεκριμένο αγρόκτημα παρήγαγε αρκετές ποσότητες και ήταν αύταρκες. Τώρα όμως ο Ορελιέν έπρεπε να αγοράσει πριν λίγο καιρό. Παρόμοιο είναι και το πρόβλημα με το νερό: «Αυτό είναι ένα χωράφι που υπήρχε μια πηγή και ένα ρυάκι. Σήμερα πλέον το ρυάκι ίσα που τρέχει, ενώ η πηγή έχει στεγνώσει. Γι' αυτό πρέπει να παίρνουμε νερό για τις αγελάδες μας από αυτή την δεξαμενή».

Η έλλειψη νερού, οι ανοδικές θερμοκρασίες και η έλλειψη σταθερών συνθηκών είναι ζητήματα που απασχολούν όλους τους αγρότες. Παράλληλα, πρέπει να παράγουν προϊόντα και να βρίσκουν λύσεις στην πίεση που δέχονται για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. 

Πολλοί τομείς προσπαθούν να ανταπεξέλθουν, αλλά δεν είναι κάτι εύκολο, σύμφωνα με τον επιστήμονα Πατρίκ Μπερτουζί: 

«Παγκόσμια, εάν δούμε τις αλλαγές στις πρακτικές μας αυτή την στιγμή, υπάρχουν προσαρμογές τακτικής. Δηλαδή προσπαθούμε να τροποποιήσουμε τις πρακτικές μας, χωρίς να αλλάξουμε τις γεωργικές μεθόδους μας. Ανάλογα με την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής και πιο συγκεκριμένα αν ακολουθήσουμε το σημερινό σενάριο ελευθερίας, που σημαίνει ότι δεν κάνουμε τίποτε για να περιορίσουμε τις εκπομπές, τότε στο τέλος του 2070-2100, θα έχουμε μια ολοκληρωτική αλλαγή του συστήματος γεωργίας, ακόμη και στην ύπαιθρο».

Στο αγρόκτημα, ο Ορελιέν κάνει ο,τι μπορεί. Μειώνει τον αριθμό των ζώων που έχει στο κοπάδι του, γιατί χρειάζονται περισσότερο νερό. Σκοπεύει επίσης να φυτέψει αμπέλια για να διαφοροποιήσει την παραγωγή του και να αντέχει στην ξηρασία: «Πρέπει να προσαρμοστούμε σε τεράστιες αλλαγές. Το βλέπουμε καθημερινά. Οι εποχές δεν είναι πλέον οι ίδιες. Οι βροχές και οι ζέστες έχουν άλλη μορφή και συχνότητα. Είμαστε αναγκασμένοι να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο καλλιέργειας».