Οι ερευνητές αναπτύσσουν λιπάσματα βιολογικής προέλευσης που μειώνουν τη ρύπανση, εξοικονομούν ενέργεια και θα μπορούσαν να περιορίσουν την εξάρτηση της Ευρώπης από τις ρωσικές εισαγωγές. Μια πολλά υποσχόμενη λύση: τα φύκια που αναπτύσσονται σε υγρά απόβλητα
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Στη δυτική Γαλλία, οι αγρότες πειραματίζονται με ένα αντισυμβατικό λίπασμα: μια σκόνη που παρασκευάζεται από φύκια που αναπτύσσονται σε λύματα.
Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά: όταν αναμιγνύεται με ορυκτά λιπάσματα, αυτό το προϊόν βιολογικής προέλευσης μπορεί να μειώσει τη χρήση τους έως και 25%, χωρίς να μειώσει τις αποδόσεις.
"Καλλιεργήσαμε μονοκύτταρα φύκια σε γαλακτοκομικά απόβλητα από ένα εργοστάσιο επεξεργασίας τροφίμων", εξηγεί ο Orhan Grignon, σύμβουλος γεωργίας και περιβάλλοντος στο Γεωργικό Επιμελητήριο του Charente-Maritime.
"Τα φύκια τρέφονται με την οργανική ύλη των υγρών αποβλήτων, μετατρέποντάς την σε φυτική βιομάζα. Στη συνέχεια αφυδατώνουμε αυτή τη βιομάζα και τη διασπείρουμε στα χωράφια ως λίπασμα, καθώς είναι φυσικά πλούσια σε άζωτο".
Οι δοκιμές, που πραγματοποιήθηκαν σε αγροτεμάχια σιταριού, συνέκριναν τη σκόνη φυκιών με ορυκτά λιπάσματα και άλλα οργανικά προϊόντα. Η ετυμηγορία: η άλγη από μόνη της δεν μπορει να συγκριθεί με τα ορυκτά λιπάσματα.
Όμως όταν συνδυάζεται με αυτά, αποδίδει τα ίδια αποτελέσματα, ενώ μειώνει τη χρήση ορυκτών λιπασμάτων κατά το ένα τέταρτο.
Ωστόσο, υπάρχουν προκλήσεις. Σε αντίθεση με τα ορυκτά λιπάσματα, τα οποία απελευθερώνουν άμεσα άζωτο και είναι εύκολο να χρησιμοποιηθούν, η σκόνη φυκιών λειτουργεί πιο αργά.
"Η διαχείρισή της απαιτεί πρόβλεψη και περισσότερη τεχνογνωσία από τους αγρότες", λέει ο Grignon. Παρόλα αυτά, οι δυνατότητές της είναι σαφείς. Και επειδή είναι αφυδατωμένη, μπορεί να μεταφερθεί εύκολα και να χρησιμοποιηθεί σε περιοχές όπου η διασπορά της λυματολάσπης, ενός άλλου οργανικού λιπάσματος, είναι περιορισμένη.
Οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του WALNUT, ενός ευρωπαϊκού προγράμματος που αποσκοπεί στο να δώσει στα λύματα μια δεύτερη ζωή.
"Ο κύριος στόχος μας είναι η επεξεργασία διαφόρων ειδών υγρών αποβλήτων, όπως βιομηχανικά λύματα, αστικά λύματα ή άλμες", εξηγεί ο συντονιστής του προγράμματος, Francisco Corona Encinas. "Εφαρμόζοντας μια κυκλική προσέγγιση, όχι μόνο μειώνουμε το ρυπαντικό φορτίο αυτών των διεργασιών, αλλά και προσθέτουμε αξία στα θρεπτικά συστατικά που περιέχονται σε αυτά -χρησιμοποιώντας τα θρεπτικά αυτά συστατικά ως βιολογικά λιπάσματα στη γεωργία".
Ένα πολλά υποσχόμενο παράδειγμα προέρχεται από την Ουρένσε, στη βόρεια Ισπανία, όπου βρίσκεται μία από τις πιο προηγμένες μονάδες επεξεργασίας νερού στην Ευρώπη.
Εδώ, τεχνικοί και ερευνητές εφαρμόζουν την ανάκτηση θρεπτικών ουσιών στην πράξη σε μεγάλη κλίμακα.
"Σε αυτή την εγκατάσταση σχεδόν 30.000 τετραγωνικών μέτρων καταφθάνουν περισσότερα από 600 λίτρα αστικών λυμάτων κάθε δευτερόλεπτο", εξηγεί η Alicia González Míguez, υπεύθυνη έργου στο CETAQUA.
"Εδώ, το νερό από τις βρύσες, τους νεροχύτες και τις τουαλέτες περνάει από προηγμένο καθαρισμό πριν επιστρέψει στο ποτάμι. Αλλά δεν απομακρύνουμε μόνο τις βλαβερές ενώσεις - ανακτούμε επίσης πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όπως το άζωτο και ο φώσφορος".
Παραδοσιακά, τα αζωτούχα λιπάσματα παρασκευάζονται με διαδικασίες που καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας και εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου.
Στο Ουρένσε, το άζωτο αυτό προέρχεται από τα υπολείμματα που απομένουν μετά την επεξεργασία της ιλύος. "Αυτό το υπολειμματικό ρεύμα είναι πολύ πλούσιο σε άζωτο, το οποίο είναι απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για τα φυτά", εξηγεί η Cecilia Lores Fernández, ερευνήτρια στο CETAQUA. "Ανακτούμε αυτό το άζωτο χρησιμοποιώντας μια κλίνη ζεόλιθων και στη συνέχεια το εξάγουμε με υδροξείδιο του νατρίου για να δημιουργήσουμε ένα βασικό ρεύμα, το οποίο τελικά μετατρέπουμε σε θειικό αμμώνιο για εφαρμογή σε γεωργικούς αγρούς".
Με την αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση αζώτου, προσθέτει, "η τεχνολογία αυτή μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική λύση στη συμβατική παραγωγή, η οποία βασίζεται σε ρυπογόνες και ενεργοβόρες διαδικασίες".
Με την ανάκτηση θρεπτικών συστατικών και την ανάπτυξη λιπασμάτων βιολογικής προέλευσης, η Ευρώπη μπορεί να μειώσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές, να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των συστημάτων διατροφής της.
Ενώ απαιτείται περισσότερη έρευνα για τη βελτιστοποίηση αυτών των προϊόντων, τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν πραγματικές δυνατότητες. Από τα φύκια που αναπτύσσονται σε εργοστασιακά λύματα έως το άζωτο που εξάγεται από τα αστικά λύματα, αυτές οι καινοτομίες δείχνουν ένα μέλλον όπου αυτό που ξεπλένουμε θα μπορούσε να βοηθήσει να θρέψουμε την ήπειρο, κλείνοντας τον κύκλο μεταξύ αποβλήτων και τροφίμων.