"Πόλεμος" στην Βρετανία για το πως πρέπει να τιμηθούν τα 100 χρόνια από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο

"Πόλεμος" στην Βρετανία για το πως πρέπει να τιμηθούν τα 100 χρόνια από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο
Από Euronews
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button

Η ευρωπαϊκή γη βυθίστηκε στο αίμα πριν 100 χρόνια. Το ερώτημα επανέρχεται. Ποιος προκάλεσε τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο; Ανίκανοι ηγέτες σε όλη την Ευρώπη; Ή μόνο η Γερμανία;

Δεκάδες βρετανοί έφηβοι καθημερνά διαβαίνουν το ίδιο μονοπάτι, όπως έκαναν κάποιοι προπαππούδες τους πριν από έναν αιώνα. Υπάρχει όμως μια διαφορά. Τα παιδιά σήμερα θα βρουν όλα τον δρόμο πίσω για το σπίτι, ενώ πολλοί προπαππούδες τους δεν τα κατάφεραν. Έπεσαν νεκροί στα πεδία των μαχών.

Ο Μικ δείχνει στους μαθητές τα χαρακώματα και τα μνημεία της μάχης του Σομ. Την 1η Ιουλίου του 1916, μέσα σε λίγες μόλις ώρες, 20.000 Βρετανοί στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους εδώ. Πριν γίνει ξεναγός, ο Μικ ήταν και αυτός στα όπλα. Υπηρέτησε ως στρατιώτης στη Βόρειο Ιρλανδία και στη συνέχεια εστάλη στο πλαίσιο ειρηνευτικής δύναμης στο Σεράγεβο.

Σήμερα, ο Μικ θέλει να κάνει κτήμα των επόμενων γενιών τις μνήμες από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρέπει όμως αυτό να γίνει τιμώντας την μνήμη του αιματηρού εφιάλτη ή γιορτάζοντας την δόξας της νίκης; Ο ίδιος απαντά: “Είναι πολύ εύκολο να λες ότι ήταν ένας θρίαμβος, να μείνεις στις δάφνες της δοξαστικής νίκης και να πεις ότι δεν υπάρχει τίποτα από αυτά που να πρέπει να σε ανησυχεί σήμερα. Αυτό όμως δεν είναι αρχαία ιστορία. Και μπορεί να ξανασυμβεί…”.

Γιορτή ή μνημόσυνο, λοιπόν, για τον ένα αιώνα από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Το Ηνωμένο Βασίλειο συζητά αυτό το θέμα με πικρία.

Στο Κέμπριτζ συναντήσαμε τον καθηγητή Έβανς, έναν από τους κορυφαίους βρετανούς ιστορικούς. Προειδοποιεί ότι στο πλαίσιο της αύξησης του ευρωσκεπτικισμού και των επικείμενων ευρωεκλογών, κάποιοι πολιτικοί φλερτάρουν με τον σωβινισμό. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν μπορεί ούτε να ονομάζεται ένας απλός πόλεμος αλλά ούτε και «μάχη για τη δημοκρατία», δηλώνει, για αυτό και ο κόσμος πρέπει να είναι προσεκτικός με τη δημιουργία (πολιτικά υποκινούμενων) «μυθοπλασιών».

“Ο υπουργός Παιδείας Μάικλ Γκόουβ είπε ότι αυτή είναι μία μάχη ανάμεσα στην αριστερά και την δεξιά. Οι Συντηρητικοί, όπως είπε, θέλουν πατριωτικούς εορτασμούς για την βρετανική νίκη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μάλιστα, κατηγόρησε μερικούς ιστορικούς, ανάμεσά τους και εμένα, για υπονόμευση της μνήμης των γενναίων στρατιωτών που πολέμησαν στο δυτικό μέτωπο. Αλλά αν δείτε τον πόλεμο μέσα από ένα ευρύτερο φάσμα, θα παρατηρήσετε ότι είναι μια καταστροφή: Διευκολύνει την άνοδο του φασισμού και του ρατσισμού και καθιστά τον αντισημιτισμό πολύ πιο δημοφιλή στην Ευρώπη, οδηγώντας την στα άκρα”, εξηγεί ο καθηγητής Ρίτσαρντ Έβανς.

Οι ευρωσκεπτικιστές όπως ο Μάξ Χέιστινγκς επιχειρηματολογούν διαφορετικά. Συναντήσαμε τον πρώην πολεμικό ανταποκριτή και στρατιωτικό ιστορικό στο μικροσκοπικό Χανγκερφορντ. Ο Χέιστινγκς επιτίθεται σε Λονδίνο και Παρίσι επειδή “δεν λένε τίποτα που θα μπορούσε να ενοχλήσει την Γερμανία”,κατηγορώντας τον πρωθυπουργό Κάμερον ότι “το να καλοπιάνεις τους Γερμανούς δεν είναι τρόπος για να θυμάσαι και να τιμάς τους ήρωες του Μεγάλου Πολέμου”.

“Θα ήταν λάθος να επιτρέψουμε να περάσει αυτή η επέτειος των εκατό χρόνων απλά με τον εορτασμό της φρίκης του τι συνέβη, χωρίς να προσπαθήσουμε να πούμε στη νέα γενιά γιατί συνέβη. Κανένα έθνος δεν αξίζει να κατηγορηθεί για όλα όσα συνέβησαν το 1914, αλλά νομίζω ότι αν μία χώρα πρέπει να κατηγορηθεί για την ευθύνη των περισσοτέρων, αυτή είναι η Γερμανία, επειδή η Γερμανία ήταν το έθνος που είχε τότε την ισχύ να το σταματήσει. Η μόνη θεωρία σχετικά με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο που πιστεύω ότι δεν γίνεται αποδεκτή είναι αυτή του ατυχήματος”, λέει ο Σερ Χέιστινγκς.

Ο (επίσης Σερ) Έβανς σχολιάζει από την πλευρά του:
“Οι ευρωπαίοι πολιτικοί δεν ήταν ενήμεροι για τους κινδύνους του πολέμου το 1914. Κανείς δεν είχε καμία σαφή άποψη τι ακριβώς ήταν ο πόλεμος. Απλά προκλήθηκε από το σύστημα των συμμαχιών”.

Πίσω στα χαρακώματα, πραγματοποιούν εκπαιδευτική επίσκεψη κάποιες μαθήτριες. Πως είχαν προετοιμαστεί για αυτό το ταξίδι; Είναι μόνο για να μαθαίνουν γεγονότα και αριθμούς;

Όχι, είναι περισσότερο: μέσα από ρόλους, τα παιδιά μπαίνουν στη νοοτροπία των Βασιλέων, των Αυτοκρατόρων και των Στρατηγών προσομοιώνουν τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και ανακαλύπτουν από μόνα τους τις καταστάσεις διπλωματικών αδιεξόδων.

“Ξεκινάμε με τον διαχωρισμό σε ομάδες στην τάξη. Χωριζόμαστε σε διάφορες χώρες που συμμετέχουν, όπως, οι Σύμμαχοι, η άλλη πλευρά της Γερμανίας και οι άλλες χώρες. Και είδαμε πόσο εύκολο ήταν να ξεκινήσει ένας πόλεμος”, λέει η Κέιτ.

“Είναι πραγματικά απίστευτο! Δεν είχαμε συνειδητοποιήσει το μέγεθος… Πόσοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους… Από αυτή τη διαδικασία φαίνεται ότι δεν έπρεπε να συμβεί και μπορούσε να μην συμβεί”, συμπληρώνει η Κιάρα.

“Δεν θέλουμε να συμβεί κάτι τέτοιο ξανά και πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε να είμαστε πιο χαρούμενοι. Πρέπει όλοι να το προσπαθήσουμε αυτό, ακόμα και αν φαντάζει δύσκολο να το καταφέρουμε”, προσθέτει η Σοφία.

“Ο παππούς μου ήταν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο προπάππους μου σκοτώθηκε από οβίδα εδώ (στην μάχη του Σομ, στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο). Οπότε ήταν καλό που ήρθα εδώ, ήταν σα να τιμώ τη μνήμη του”, αποκαλύπτει η Σιόμπαν.

“Νομίζω ότι αν τα πιο σημαντικά κόμματα από όλα τα κοινοβούλια έρθουν εδώ και δουν τα πρώην πεδία μάχης και τα νεκροταφεία, θα μπορούσαν να αλλάξουν τα μυαλά τους και να μην αρχίσουν μεγαλύτερους πολέμους ή να μην τους κλιμακώνουν σε τέτοιο βαθμό”, καταλήγει η Μπόνι.

Πίσω στο Λονδίνο. Μας έχει γίνει μάθημα άραγε η καταστροφή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου; Για να λάβουμε μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα, συναντήσαμε τον Ναύαρχο Γουεστ. Ήταν ο πρώτος Λόρδος προερχόμενος από το Βασιλικό Ναυτικό. Πολέμησε στα Φόκλαντ και το Ιράκ, μετά υπηρέτησε ως υπουργός στην προηγούμενη κυβέρνηση των Εργατικών. Τον ρωτήσαμε: Τι πήγε στραβά το 1914;

Η απάντησή του ήταν η εξής: “Κάποιοι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να ξεκινήσουν πολέμους νομίζοντας ότι θα κρατήσει λίγο, νομίζοντας ότι θα είναι κάτι γρήγορο – και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Μόλις ξεκινήσει ένας πόλεμος, οι πολιτικοί χάνουν τον έλεγχο. Οι πολιτικοί νομίζουν ότι μπορούν να ελέγχουν τους πολέμους. Αλλά κανείς δεν μπορεί να ελέγξει τους πολέμους…”.

Σε αυτήν την έκθεση με τίτλο “Ο Μεγάλος Πόλεμος σε πορτρέτα”, η National Portrait Gallery (στο Λονδίνο) εκθέτει αριστουργήματα από ολόκληρη την Ευρώπη. Επιπλέον, το μουσείο παρουσιάζει την σειρά“Εθνική Μνήμη – Τοπικές Ιστορίες”, όπου προσκαλεί τους εφήβους να μάθουν για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο μέσα από τα έργα τέχνης.

Η Σύλβια Ρός είναι η εκπρόσωπος Τύπου της Πινακοθήκης. Μας εξηγεί: “Δεν είναι μια ιστορία που δεν μπορούν να αντιληφθούν. Θα μπορούσε να είναι κάτι που συζητά ο γείτονας της διπλανής πόρτας, κάτι που θα μπορούσαν να θυμηθούν και να τους εξιστορήσουν οι γονείς τους ή οι παππούδες τους, μια συζήτηση πίνοντας τσάι ή κατά την διάρκεια του κυριακάτικου δείπνου… “.

Σχολεία από την Σκοτία, την Βόρειο Ιρλανδία, την Ουαλία και την Αγγλία συμμετείχαν στο πρότζεκτ για τις “Τοπικές ιστορίες”. Μερικοί από τους νέους ερεύνησαν την ιστορία της οικογένειάς τους. Άλλοι πήγαν σε τοπικά αρχεία. Οι ανακαλύψεις τους, είτε πρόκειται για ένα παλιό ημερολόγιο είτε για μια οικογενειακή ιστορία που μεταδίδεται από στόμα σε στόμα, μετατρέπονται σε πραγματικά έργα τέχνης.

“Βγάλαμε έξω όλα τα ημερολόγια, τα πάντα. Μελετήσαμε όλα τα ημερολόγια και ένα από αυτά είχε μέσα μια ταχυδρομική κάρτα, μια κάρτα η οποία ήταν με τον (νεκρό) στρατιώτη. Έτσι εστίασα στο πόσο ισχυρή ήταν η επίδραση των μηνυμάτων στο σπίτι και πως η κάρτα ουσιαστικά πέθανε μαζί με τον στρατιώτη…”, λέει ένας μαθητής.

Και ένας άλλος συμπληρώνει: “Εγώ επικεντρώθηκα στα δελτία τροφίμων και την πάλη των ανθρώπων σε όλο τον πόλεμο για να εξασφαλίσουν τρόφιμα, γιατί ήξερα ότι υπήρχε έλλειψη και ήταν με δελτίο προμηθειών. Για παράδειγμα, σε ένα ολόκληρο σύνταγμα δόθηκε ένας συγκεκριμένος αριθμός κράκερ, έτσι είχαν δύο κράκερς ο καθένας για να τους κρατήσουν για δύο ημέρες.”

Η κυβέρνηση προσπάθησε να ξαναγράψει τα σχολικά βιβλία Ιστορίας, να περιορίσει την Ευρωπαϊκή Ιστορία και να διαλύσει το παρόν πρόγραμμα σπουδών. “Ο υπουργός Παιδείας των Συντηρητικών Μάικλ Γκόουβ, πιστεύει ότι αυτό το πρόγραμμα σπουδών, είναι το προϊόν ενός προγράμματος που εγκαθίδρυσε η αριστερή πτέρυγα. Έτσι, ειδικά ως προς με το μάθημα της Ιστορίας, προσπάθησε να αντικαταστήσει το πρόγραμμα σπουδών με ένα που θα υποχρεώνει τους βρετανούς μαθητές να διδάσκονται μια πατριωτική αφήγηση που θα εστιάζει στις βρετανικές νίκες δια μέσου των αιώνων” εξηγεί ο κ. Έβανς.

Οι ιστορικοί και οι δάσκαλοι σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο διαμαρτυρήθηκαν, επιμένοντας ότι τα παιδιά δεν είναι κενά δοχεία που πρέπει να γεμίσουν με πατριωτικούς μύθους. Η κυβέρνηση έπρεπε να μεταβάλει τα αρχικά σχέδια της μεταρρύθμισης, αλλά η συνολική προσέγγιση διατηρήθηκε.

Το Oasis Academy είναι ένα σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με έδρα το Λονδίνο. Συνεργάζεται με το Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο μέσω ενός προγράμματος που ονομάζεται “Νέοι Δημοσιογράφοι. Τα παιδιά ανακαλύπτουν βρετανικά αλλά και γερμανικά αντικείμενα από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ενας μαθητής αναφέρει: “Κάθε φορά που ένας στρατιώτης έβγαζε το κεφάλι του έξω από τα χαρακώματα, πυροβολούνταν από ελεύθερους σκοπευτές. Έτσι δημιούργησαν τα περισκόπια, έτσι ώστε να μπορούν να δουν πάνω χαρακώματα”.

Το να βλέπεις πάνω από τα χαρακώματα είναι ένα καλό μήνυμα για να μάθει κανείς πώς μπορεί να τιμά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μια τιμή, για χάρη της οποίας η Βρετανία έχει δεσμεύσει περίπου 60 εκατ. ευρώ δημοσίου χρήματος για τις εκδηλώσεις της εκατονταετηρίδας, την ίδια ώρα που η Γερμανία διαθέτει με το ζόρι 5 εκατ. ευρώ. Όπως φαίνεται, ακόμα και σήμερα οι προσεγγίσεις είναι διαφορετικές…

Ο Σερ Ρίτσαρντ Τζον Έβανς, Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και Πρόεδρος του Κολεγίου Wolfson, παίρνει θέση στον διάλογο που έχει ανοίξει στο Ηνωμένο Βασίλειο για τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για να ακούσετε ολόκληρη την συνέντευξη κάντε κλικ εδώ.
Bonus interview: Sir Richard John Evans

Ο Σερ Μαξ Χέιστινγκς, στρατιωτικός ιστορικός και νικητής του βραβείου λογοτεχνίας “Pritzker Military Library Literature”, εξηγεί την οπτική του για τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για να δείτε όλη την συνέντευξη, κάντε κλικ εδώ.
Bonus interview: Sir Max Hastings

Για να ακούσετε στο σύνολό της όλη την συνέντευξη του Ναυάρχου Λόρδου Γουεσ, παρακαλώ κάντε κλικ εδώ. Ο Άλαν Γουίλιαμ Τζον Γουεστ είναι ο πρώτος Λόρδος που προήλθε από το Βασιλικό Ναυτικό και μας εξηγεί την άποψή του και για την κρίση στην Ουκρανία σήμερα και κοιτά πίσω στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Bonus interview: Admiral Lord West

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Ανταπόκριση των γαλλικών αρχών σε μαζικές επιθέσεις

«Άνεμος (κλιματικής) αλλαγής» στη Γερμανία

Κύπρoς: Το χαλούμι στη νέα εποχή (ΠΟΠ) και η γέφυρα με τους Τουρκοκύπριους