Βρήκαν μέση λύση Γερμανία και Γαλλία - Ικανοποίηση στην Αθήνα καθώς υπάρχει εξαίρεση για τις αμυντικές δαπάνες
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠιο κοντά στις... επιταγές της Γερμανίας είναι η συμφωνία για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Ωστόσο, κατά κοινή ομολογία, οι κανόνες είναι καλύτεροι από τους περίπλοκους και δύσκαμπτους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας που δεν εφαρμόστηκαν τελικά ποτέ.
Οι δημοσιονομικοί κανόνες του Συμφώνου υποχρεώνουν και τα 27 κράτη μέλη να διατηρούν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα κάτω από το 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) και τα επίπεδα του δημόσιου χρέους τους κάτω από το 60% του ΑΕΠ - όρια που πολλά από αυτά υπερβαίνουν σήμερα μετά από χρόνια άντλησης άφθονων χρημάτων για την άμβλυνση των επιπτώσεων των απανωτών κρίσεων.
Η μεταρρύθμιση, η οποία προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Απρίλιο, διατηρεί ανέπαφους τους στόχους του 3% και του 60%, τους οποίους ορισμένοι οικονομολόγοι θεωρούν αυθαίρετους και παρωχημένους, αλλά επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο τα δύο αυτά μεγέθη πρέπει να επιτευχθούν στην πράξη.
Κάθε κράτος μέλος θα κληθεί να σχεδιάσει ένα μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό σχέδιο για να μειώσει το έλλειμμά του με αξιόπιστο ρυθμό και να θέσει το χρέος σε "εύλογη καθοδική πορεία". Τα σχέδια ανά χώρα θα αποτελέσουν αντικείμενο πρώτων διαπραγματεύσεων μεταξύ της Επιτροπής και των πρωτευουσών με βάση μια "τεχνική πορεία" που θα παρέχεται από τις Βρυξέλλες και θα εγκριθεί αργότερα από το Συμβούλιο.
Οι δημοσιονομικές προσαρμογές που απαιτούνται για την επίτευξη -ή τουλάχιστον την προσέγγιση- των ορίων του 3% και του 60% θα πραγματοποιηθούν σε τέσσερα χρόνια και θα μπορούσαν να παραταθούν σε επτά χρόνια με αντάλλαγμα περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.
Καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, η Γερμανία, συνεπικουρούμενη από συμπαθείς "λιτές" χώρες, όπως η Ολλανδία, η Αυστρία, η Σουηδία και η Δανία, επέμεινε ότι οι προσαρμογές έπρεπε να συνδυαστούν με αριθμητικές, ομοιογενείς εγγυήσεις για να εξασφαλιστεί η ετήσια μείωση των υπερβολικών επιπέδων χρέους και ελλείμματος.
Αλλά η Γαλλία, της οποίας το χρέος βρίσκεται εδώ και καιρό πάνω από το όριο του 90%, αντιστάθηκε σε αυτή τη γερακιώτικη προσέγγιση, υποστηρίζοντας ότι οι αυτόματοι κανόνες θα ήταν αντιπαραγωγικοί, θα απέτρεπαν τις επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς και θα καταπνίγανε την οικονομική ανάπτυξη.
Το μπρος-πίσω μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου κυριάρχησε στους περισσότερους από οκτώ μήνες συζήτησης για τη μεταρρύθμιση σε σημείο που άλλα κράτη μέλη έμειναν να περιμένουν μια γαλλογερμανική τομή πριν προχωρήσουν.
Ο χρόνος, εν τω μεταξύ, περνούσε: η αναθεώρηση έπρεπε να συμφωνηθεί μέχρι το τέλος του έτους, διότι οι προηγούμενοι κανόνες είναι προγραμματισμένο να ενεργοποιηθούν εκ νέου την 1η Ιανουαρίου, αφού είχαν ανασταλεί τον Μάρτιο του 2020 για να αντιμετωπιστεί το σοκ της πανδημίας COVID-19.
Νίκησε η Γερμανία
Η προκαταρκτική συμφωνία που επιτεύχθηκε την Τετάρτη περιλαμβάνει πολλά, αν όχι όλα, από τα κύρια αιτήματα που εξέφρασε η Γερμανία, η οποία είχε μεγαλύτερο αριθμό συμμάχων από τη Γαλλία και, ως εκ τούτου, ισχυρότερο διαπραγματευτικό χέρι.
Οι μεταρρυθμισμένοι κανόνες θα υποστηρίζονται από δύο αριθμητικές εγγυήσεις, μία με βάση το χρέος και μία με βάση το έλλειμμα.
Επιπλέον, τα κράτη μέλη που ξεπερνούν τα δεσμευτικά όρια και αποκλίνουν από τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο των μεσοπρόθεσμων σχεδίων τους θα υπάγονται εξ ορισμού στη λεγόμενη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ). Η έναρξη της ΔΥΕ θα οδηγεί σε πρόστιμα εάν η παραβατική συμπεριφορά επιμένει. Τα πρόστιμα θα είναι σταδιακά για να γίνουν πιο αξιόπιστα και, κυρίως, δεν θα έχουν ανώτατο όριο, μια βασική παραχώρηση προς τον λιτό συνασπισμό.
Η Γαλλία, ωστόσο, κέρδισε μια διάταξη για την καθιέρωση ενός "περιθωρίου ανθεκτικότητας" στη διασφάλιση του ελλείμματος, η οποία θα επιτρέπει στις χώρες που παραβιάζουν τον στόχο του 3% να δημιουργούν "δημοσιονομικά αποθέματα" για να αντιμετωπίσουν οικονομικά σοκ. Ο μηχανισμός αυτός θα εγγυάται ότι οι στρατηγικές δαπάνες θα μπορούν να συνεχίσουν να ρέουν ανά πάσα στιγμή, ακόμη και σε αντίξοες συνθήκες.
Η αύξηση των επιτοκίων θα ληφθεί υπόψη πριν η Επιτροπή κινήσει διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, μια ακόμη νίκη για το Παρίσι.
Από την άλλη πλευρά, η Ιταλία, η οποία συμμεριζόταν τις γαλλικές ανησυχίες, πέτυχε ρητή αναφορά για να ληφθούν υπόψη οι δημόσιες δαπάνες που προέρχονται από τα αμυντικά έργα και τη διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RFF). Η Ιταλία είναι μακράν ο μεγαλύτερος δικαιούχος του RFF, με συνολικά 122,6 δισ. ευρώ σε δάνεια και 71,8 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις.
Το Βερολίνο και το Παρίσι κάθονταν επί μήνες σε αντίθετες πλευρές του τραπεζιού, με το πρώτο να πιέζει για αυτόματες διασφαλίσεις για τη μείωση των επιπέδων του χρέους και το δεύτερο να υποστηρίζει μεγαλύτερη ευελιξία ώστε να δημιουργηθεί αρκετός χώρος για δαπάνες σε στρατηγικούς τομείς.
Οι υπουργοί Οικονομικών τους, Κρίστιαν Λίντνερ και Μπρουνό Λε Μερ, είχαν εντείνει τις τελευταίες εβδομάδες τις διμερείς επαφές τους σε μια προσπάθεια να βγουν από το αδιέξοδο. Η προσπάθεια υλοποιήθηκε το βράδυ της Τρίτης, όταν οι δύο πολιτικοί συναντήθηκαν στο Παρίσι και ανακοίνωσαν συμβιβασμό. Στη συνέχεια, ο Λεμέρ μίλησε με τον Ιταλό ομόλογό του, Τζιανκάρλο Τζιορτζέτι, για να βεβαιωθεί ότι οι τρεις μεγαλύτερες χώρες του μπλοκ ήταν σύμφωνες.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ"Βρήκαμε τη σωστή ισορροπία", δήλωσε ο Λεμέρ δίπλα στον Λίντνερ.
"Πρέπει να έχουμε βιώσιμα δημόσια οικονομικά παντού στην Ευρώπη. Και, από την άλλη πλευρά, υπάρχει επίσης ανάγκη, και όλοι το γνωρίζουν αυτό, για περισσότερες επενδύσεις για τη μετάβαση στο κλίμα και την άμυνα".
"Έχουμε διανύσει πολύ δρόμο", πρόσθεσε. "Πριν από ένα χρόνο, οι θέσεις μας ήταν ριζικά διαφορετικές. Χάρη στη σκληρή δουλειά που κάναμε από κοινού, με την υποστήριξη πολλών κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας (...) καταλήξαμε σε αυτή τη συμφωνία".
Ο Λίντερ δήλωσε ότι η χώρα του, η οποία βρίσκεται εν μέσω δημοσιονομικής κρίσης μετά από μια απόφαση-σοκ του Συνταγματικού Δικαστηρίου, δεν θα συμφωνούσε ποτέ σε "κανόνες που δεν είναι αυστηροί".
"Αυστηροί με την έννοια ότι (οι κανόνες) είναι αξιόπιστοι, επαρκείς και αποτελεσματικοί για να οδηγήσουν σε χαμηλότερα επίπεδα χρέους και αξιόπιστους δρόμους προς χαμηλότερα ελλείμματα", σημείωσε ο Λίντερ. "Οι παλιοί κανόνες ήταν αυστηροί στα χαρτιά αλλά όχι στην εφαρμογή".
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ γαλλογερμανικός συμβιβασμός άνοιξε το δρόμο
Ο γαλλογερμανικός συμβιβασμός άνοιξε το δρόμο για τα 27 κράτη μέλη να σφραγίσουν μια προκαταρκτική συμφωνία κατά τη διάρκεια μιας τηλεδιάσκεψης το βράδυ της Τετάρτης, φέρνοντας την αναθεώρηση ένα βήμα πιο κοντά σε μια επιτυχή ολοκλήρωση.
Εν αναμονή της συνάντησης, η Ισπανία, η σημερινή κάτοχος της εκ περιτροπής προεδρίας του Συμβουλίου, είχε προετοιμάσει ένα τροποποιημένο νομικό κείμενο που περιόριζε στο ελάχιστο τον αριθμό των εκκρεμών ζητημάτων. Ως αποτέλεσμα, η βιντεοκλήση διήρκεσε μόλις δύο ώρες.
Μόνο δύο στοιχεία απέμεναν να αποφασιστούν: η ταχύτητα με την οποία οι χώρες πρέπει να συμμορφωθούν με τον στόχο για το έλλειμμα και η μέγιστη επιτρεπόμενη απόκλιση από τις δημοσιονομικές τους δεσμεύσεις.
Η μεταρρύθμιση πρέπει ακόμη να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μια διαδικασία που αναμένεται να είναι σχετικά ταχεία, ώστε να διασφαλιστεί ότι το νέο πλαίσιο θα είναι σε ισχύ μέχρι τη στιγμή που οι κυβερνήσεις θα σχεδιάσουν τους επόμενους προϋπολογισμούς τους.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΙκανοποίηση στην Αθήνα
Επιτυχία για την Ελλάδα χαρακτηρίζει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, καθώς υπάρχει εξαίρεση για τις αμυντικές δαπάνες και ειδική μεταχείριση για τους τόκους το 2033.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε ότι «μια μακρά ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση ολοκληρώθηκε σήμερα με επιτυχία για την Ελλάδα. Ένα μακροχρόνιο αίτημα διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων για την εξαίρεση των αμυντικών επενδύσεων από τον υπολογισμό του υπερβολικού ελλείμματος, γίνεται για πρώτη φορά αποδεκτό. Παράλληλα, γίνεται ρητή αναφορά με θετικό τρόπο στο ζήτημα που θα προκύψει το 2033 σε σχέση με τον υπολογισμό των τόκων των δανείων του επίσημου τομέα στο ελληνικό δημόσιο χρέος, απαλλάσσοντας έτσι τη χώρα από ένα πονοκέφαλο ως προς τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε.».