Το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) για τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου εξακολουθεί να προκαλεί ανάμεικτες και συχνά διφορούμενες αντιδράσεις από Ευρωπαίους αξιωματούχους.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Γαλλία έγινε η τελευταία χώρα της ΕΕ που αμφισβήτησε το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) για τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, υποστηρίζοντας ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα μπορούσε να έχει ασυλία στις εντολές του δικαστηρίου.
Πρόκειται για ένα ακόμη σημάδι ότι η απόφαση-ορόσημο να ζητηθεί η σύλληψη του Νετανιάχου έχει μπει σφήνα μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Το δικαστήριο, το οποίο εδρεύει στην Χάγη, εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για βασικά μέλη της ηγεσίας του Ισραήλ και της Χαμάς στις 21 Νοεμβρίου, έπειτα από αίτημα του εισαγγελέα του ΔΠΔ Καρίμ Χαν τον Μάιο. Επικαλέστηκε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου στη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς.
Το ΔΠΔ δεν έχει μέσο επιβολής των ενταλμάτων του και επαφίεται γι' αυτό στα 124 κράτη μέλη του, στα οποία περιλαμβάνονται και τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, για τη σύλληψη υπόπτων που κυκλοφορούν ελεύθεροι.
Ενώ η Ουγγαρία είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που έχει μέχρι στιγμής δηλώσει ρητά ότι θα αψηφήσει τις εντολές του δικαστηρίου, είναι λίγες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που δεσμεύθηκαν να συλλάβουν τον Νετανιάχου σε περίπτωση που πατήσει στο έδαφός τους, παρά τη νομική τους υποχρέωση να το πράξουν.
Πολλές κυβερνήσεις έχουν προβεί σε αντικρουόμενες δηλώσεις, υποστηρίζοντας ότι υποστηρίζουν το έργο του δικαστηρίου, αλλά αρνούμενες να δεσμευτούν για τη σύλληψη. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λέει ότι η μη δεσμευτική στάση των κρατών της ΕΕ «καλλιεργεί ένα κλίμα ατιμωρησίας».
Ποια κράτη μέλη της ΕΕ θα συμμορφωθούν;
Το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Ιρλανδία, η Λιθουανία, η Σλοβενία και η Ισπανία έχουν δώσει τις ισχυρότερες ενδείξεις ότι θα εφαρμόσουν το ένταλμα σύλληψης.
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρου δήλωσε την περασμένη Πέμπτη ότι το Βέλγιο θα «αναλάβει την ευθύνη του», προσθέτοντας ότι δεν μπορεί να υπάρχουν «δύο μέτρα και δύο σταθμά».
Ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Κάσπαρ Βέλντκαμπ δήλωσε στο κοινοβούλιο ότι ο Νετανιάχου θα συλληφθεί στην Ολλανδία και ακύρωσε μια επίσκεψη στο Ισραήλ μετά την έκδοση του εντάλματος σύλληψης από το ΔΠΔ.
Η Ιρλανδία και η Ισπανία, οι οποίες έχουν πιέσει από κοινού την ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στο Ισραήλ για τις επιχειρήσεις του στη Γάζα και τον Λίβανο, έχουν επίσης προτείνει ότι θα ενεργήσουν βάσει του εντάλματος, όπως και η Λιθουανία και η Σλοβενία.
Παρά το γεγονός ότι είναι σταθερός σύμμαχος του Ισραήλ, η Αυστρία έχει επίσης προτείνει ότι θα αναγκαστεί να συμμορφωθεί. Σε δήλωσή του, ο υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ χαρακτήρισε το ένταλμα ως «εντελώς ακατανόητο» και «παράλογο», αλλά πρόσθεσε ότι «το διεθνές δίκαιο είναι αδιαπραγμάτευτο και ισχύει παντού και πάντα».
Η Εσθονία, η Σουηδία και η Δανία μίλησαν επίσης για την υποστήριξη του έργου του ΔΠΔ μετά την έκδοση των ενταλμάτων, χωρίς να δηλώσουν ρητά ότι θα ήταν πρόθυμες να συλλάβουν τον Ισραηλινό ηγέτη.
Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία δεν δεσμεύονται
Ωστόσο, η μη δεσμευτική στάση πολλών κρατών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των τριών πολυπληθέστερων - Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας - κινδυνεύει να υπονομεύσει περαιτέρω το κύρος του δικαστηρίου.
Η γαλλική κυβέρνηση, η οποία δηλώνει ότι είναι ένθερμος υποστηρικτής του ρόλου του ΔΠΔ στην τήρηση του διεθνούς δικαίου, υποστήριξε ότι ο Νετανιάχου έχει ασυλία από τα εντάλματα σύλληψης, καθώς το Ισραήλ δεν είναι μέλος του δικαστηρίου.
Σε ανακοίνωσή του, το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε: «Δεν μπορεί να ζητηθεί από ένα κράτος να ενεργεί σε αντίθεση με τις υποχρεώσεις του βάσει του διεθνούς δικαίου όσον αφορά τις ασυλίες των κρατών που δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη του ΔΠΔ».
«Οι ασυλίες αυτές ισχύουν για τον πρωθυπουργό Νετανιάχου και τους άλλους ενδιαφερόμενους υπουργούς και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη σε περίπτωση που το ΔΠΔ μας ζητήσει τη σύλληψη και την παράδοσή τους», προστίθεται στην ανακοίνωση.
Τα σχόλια ήρθαν αφού το Παρίσι είχε αρχικά δηλώσει ότι θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του ως απάντηση στο ένταλμα.
Ομοίως, η Ιταλία αμφισβήτησε τη σκοπιμότητα της κράτησης του Νετανιάχου, με τον υπουργό Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι να δηλώνει την περασμένη εβδομάδα ότι «η σύλληψη του Νετανιάχου είναι ανέφικτη, τουλάχιστον όσο είναι πρωθυπουργός».
Η Γερμανία δήλωσε αρχικά ότι θα «εξετάσει» την πιθανή αντίδρασή της στο ένταλμα, αλλά θεωρείται διχασμένη μεταξύ της ακλόνητης υποστήριξής της στο δικαστήριο και της ιστορικής της ευθύνης απέναντι στο Ισραήλ.
Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ συνέχισε να αφήνει να εννοηθεί ότι το Βερολίνο ενδεχομένως θα συμμορφωθεί με το ένταλμα, λέγοντας στους δημοσιογράφους στο περιθώριο της συνόδου της G7 στην Ιταλία ότι «η γερμανική κυβέρνηση τηρεί τον νόμο, διότι κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου».
Όμως κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε πρόσφατα ότι «δυσκολεύεται να φανταστεί» ότι η Γερμανία θα συλλάμβανε τον Νετανιάχου στο έδαφός της.