Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε εσφαλμένα ότι οι ΗΠΑ είναι "η μόνη χώρα" που δίνει αυτόματα την ιθαγένεια στα παιδιά που γεννιούνται στην επικράτειά της. Πώς είναι η κατάσταση στην Ευρώπη;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πρόσφατα ότι οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που προσφέρει ιθαγένεια σε ένα παιδί που γεννιέται στο έδαφός της, ανεξάρτητα από την εθνικότητα των γονέων του.
Ο Τραμπ έκανε τα σχόλια αυτά την πρώτη ημέρα της επιστροφής του στο αξίωμα, καθώς καθόταν στο Οβάλ Γραφείο και υπέγραφε μια σειρά εκτελεστικών διαταγμάτων, προσπαθώντας να θέσει σε εφαρμογή μια από τις προεκλογικές του υποσχέσεις.
"Είναι γελοίο", είπε. "Είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που το κάνει αυτό με το δικαίωμα γέννησης, όπως γνωρίζετε, και είναι απολύτως γελοίο".
Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια - πολλές άλλες χώρες εφαρμόζουν την αρχή του απεριόριστου jus soli, που σημαίνει "δικαίωμα του εδάφους", συμπεριλαμβανομένων των γειτόνων των ΗΠΑ, του Καναδά και του Μεξικού.
Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες από τις χώρες που προσφέρουν αυτόματη υπηκοότητα σε όσους γεννιούνται εκεί βρίσκονται στην αμερικανική ήπειρο, όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Χιλή και το Περού.
Σύμφωνα με ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καμία χώρα της ΕΕ δεν χορηγεί αυτόματη και υπό όρους υπηκοότητα στα παιδιά που γεννιούνται εκεί από αλλοδαπούς γονείς.
Ορισμένες χώρες έχουν μια μορφή jus soli, αλλά συνοδεύεται από προϋποθέσεις, τις περισσότερες φορές ότι οι γονείς πρέπει να έχουν ζήσει στη χώρα για ορισμένο χρονικό διάστημα πριν από τη γέννηση του παιδιού.
Στις ευρωπαϊκές χώρες που έχουν τέτοιους κανόνες περιλαμβάνονται το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ορισμένα κράτη εφαρμόζουν το διπλό jus soli - αυτό συμβαίνει όταν τα παιδιά που γεννιούνται σε μια χώρα από αλλοδαπούς πολίτες μπορούν να αποκτήσουν την ιθαγένεια κατά τη γέννηση, εάν τουλάχιστον ένας από τους γονείς τους έχει επίσης γεννηθεί στη χώρα.
Τα παιδιά αποκτούν αυτόματα την ιθαγένεια με αυτόν τον τρόπο στη Γαλλία, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.
Το Βέλγιο και η Ελλάδα έχουν επίσης διπλό jus soli, αλλά με ορισμένες προϋποθέσεις.
Είναι πιθανό να πετύχει το σχέδιο του Τραμπ;
Ο περιφερειακός δικαστής των ΗΠΑ John Coughenour για τη Δυτική Περιφέρεια της Ουάσινγκτον μπλόκαρε προσωρινά το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ για τον επαναπροσδιορισμό της εκ γενετής ιθαγένειας, χαρακτηρίζοντάς το "κατάφωρα αντισυνταγματικό".
Ο πρόεδρος δήλωσε ότι θα ασκήσει έφεση κατά της απόφασης, ανοίγοντας το δρόμο για μια μακρά δικαστική διαμάχη.
Το δικαίωμα εκ γενετής ιθαγένειας ισχύει εδώ και δεκαετίες στις ΗΠΑ και αφορά τα παιδιά που γεννιούνται από κάποιον που βρίσκεται παράνομα στη χώρα ή από οποιονδήποτε έχει τουριστική ή φοιτητική βίζα και σχεδιάζει να επιστρέψει στην πατρίδα του.
Ο Τραμπ και οι υποστηρικτές του έχουν υποστηρίξει ότι το σύστημα γίνεται αντικείμενο κατάχρησης και ότι πρέπει να υπάρξουν αυστηρότερα πρότυπα για να γίνει κάποιος Αμερικανός πολίτης.
Ισχυρίζονται ότι η αρχή αποτελεί πόλο έλξης για τον "τουρισμό γεννήσεων", όπου έγκυες γυναίκες εισέρχονται στις ΗΠΑ ειδικά για να γεννήσουν, ώστε τα παιδιά τους να αποκτήσουν υπηκοότητα πριν επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Ωστόσο, άλλοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα δικαίωμα που κατοχυρώνεται στην 14η τροποποίηση του Συντάγματος, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να ανατραπεί και ακόμη και αν είναι δυνατόν, είναι κακή ιδέα, διότι θα βλάψει τις προσπάθειες ενσωμάτωσης και αφομοίωσης των μεταναστών και των παιδιών τους.
"Όλα τα πρόσωπα που γεννιούνται ή πολιτογραφούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες και υπόκεινται στη δικαιοδοσία τους, είναι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών και της Πολιτείας στην οποία κατοικούν", λέει η 14η τροπολογία. "Καμία Πολιτεία δεν θα θεσπίζει ή θα επιβάλλει νόμο που θα μειώνει τα προνόμια ή τις ασυλίες των πολιτών των Ηνωμένων Πολιτειών".
Η αλλαγή του Συντάγματος θα ήταν δύσκολο εγχείρημα: μια νέα συνταγματική τροποποίηση από το Κογκρέσο θα απαιτούσε ψήφο δύο τρίτων τόσο στη Βουλή όσο και στη Γερουσία και επικύρωση από τα τρία τέταρτα των πολιτειών.
Οι περισσότεροι νομικοί τείνουν να πιστεύουν ότι δεν θα ήταν δυνατόν να ανακληθεί το δικαίωμα της εκ γενετής ιθαγένειας, παρά τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης περί του αντιθέτου.
Η απόφαση του δικαστή Coughenour ήταν μια προσωρινή περιοριστική εντολή για να εμποδίσει την κυβέρνηση να επιβάλει ή να εφαρμόσει το διάταγμα του Τραμπ σε εθνικό επίπεδο για δύο εβδομάδες.
Στο διάστημα αυτό, οι πλευρές θα υποβάλουν περαιτέρω ενημερώσεις σχετικά με τη νομική βασιμότητα του εκτελεστικού διατάγματος. Ο Coughenour προγραμμάτισε άλλη μια ακρόαση για τις 6 Φεβρουαρίου για να ακούσει επιχειρήματα σχετικά με το αν θα εκδοθεί προσωρινή διαταγή, η οποία θα μπλοκάρει μακροπρόθεσμα το εκτελεστικό διάταγμα, ενώ η υπόθεση προχωρά.
Εν τω μεταξύ, άλλες υποθέσεις που αμφισβητούν το διάταγμα σε άλλες πολιτείες έχουν επίσης ξεκινήσει.