Οι διμερείς συνομιλίες μεταξύ των Βρυξελλών και της Μπρατισλάβα δεν έχουν μέχρι στιγμής καταφέρει να επιφέρουν την απαιτούμενη πρόοδο για την άρση του βέτο του Ρόμπερτ Φίτσο
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Σλοβακία επιβεβαίωσε την Τετάρτη ότι διατηρεί – τουλάχιστον προς το παρόν – το βέτο της στο νέο πακέτο κυρώσεων που σχεδιάζει να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της Ρωσίας, ως απάντηση στην εισβολή στην Ουκρανία.
Η στάση αυτή επαναβεβαιώθηκε κατά τη διάρκεια συνάντησης των πρεσβευτών στις Βρυξέλλες, όπου το πακέτο κυρώσεων τέθηκε προς έγκριση, αλλά τελικά μπλοκαρίστηκε εκ νέου, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που επικαλείται το Euronews.
Το πακέτο – έτοιμο προς εφαρμογή έπειτα από εβδομάδες διαβουλεύσεων – στοχεύει τους ρωσικούς χρηματοπιστωτικούς και ενεργειακούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των αγωγών Nord Stream. Ωστόσο, η πρόταση για μείωση του πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αργού πετρελαίου παραμένει αμφίβολη, λόγω επιφυλάξεων από τον Λευκό Οίκο.
Η διπλωματική εμπλοκή σημειώνεται την ώρα που η Μόσχα εξαπέλυσε νέα, πρωτοφανούς έκτασης επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κατά ουκρανικών πόλεων, εντείνοντας την αίσθηση επείγοντος στους κόλπους της ΕΕ για ενίσχυση της πίεσης κατά του Κρεμλίνου.
Το βέτο της Μπρατισλάβας δεν αφορά τις κυρώσεις καθαυτές
Παρά την αντίθεσή της, η Σλοβακία δεν διαφωνεί επί της αρχής με τις οικονομικές κυρώσεις. Η ένστασή της αφορά ένα διαφορετικό ζήτημα: την προτεινόμενη πλήρη απεξάρτηση της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το τέλος του 2027.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον σχετικό οδικό χάρτη τον Μάιο, με το προσχέδιο νομοθεσίας να κατατίθεται τον Ιούνιο. Η πρόταση προβλέπει σταδιακή κατάργηση τόσο των βραχυπρόθεσμων όσο και των μακροπρόθεσμων συμβολαίων προμήθειας φυσικού αερίου.
Ως περίκλειστο κράτος, η Σλοβακία έχει εκφράσει έντονη αντίθεση, προειδοποιώντας ότι το μέτρο θα αυξήσει το κόστος για τους καταναλωτές, θα αποδυναμώσει την ανταγωνιστικότητα και θα απειλήσει την ενεργειακή της ασφάλεια.
Δεδομένου ότι η απεξάρτηση απαιτεί ειδική πλειοψηφία για την έγκριση, η Μπρατισλάβα αξιοποιεί το βέτο στις κυρώσεις – που απαιτούν ομοφωνία – ως μοχλό πίεσης για να αποσπάσει παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες.
Κατά τη διάρκεια ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής τον περασμένο μήνα, ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, δημοσίευσε βιντεοσκοπημένο μήνυμα όπου αξίωνε οικονομική αποζημίωση, χωρίς όμως να προσδιορίζει συγκεκριμένο ποσό.
«Το μέτρο αυτό θα μας προκαλέσει ζημία, εκτός εάν επιτευχθεί συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πλήρη αποζημίωση των συνεπειών», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Φίτσο.
Ο ίδιος υποστήριξε πως η χώρα του κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με αγωγή από τη ρωσική Gazprom, ύψους €16 έως €20 δισ., λόγω της πρόωρης λήξης του υφιστάμενου μακροπρόθεσμου συμβολαίου, που εκπνέει το 2034. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την πλευρά της, θεωρεί ότι η απαγόρευση εισαγωγής αερίου μπορεί να εμπίπτει στο καθεστώς "ανωτέρας βίας" και να προσφέρει νομική προστασία στις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις.
Διαπραγματεύσεις με το βλέμμα στις αποζημιώσεις
Το τελεσίγραφο του Φίτσο επιτάχυνε τις διαβουλεύσεις μεταξύ των Βρυξελλών και της Μπρατισλάβας. Την περασμένη εβδομάδα, η Κομισιόν απέστειλε τεχνικό κλιμάκιο στη Σλοβακία, το οποίο συναντήθηκε με εκπροσώπους της κυβέρνησης, της βιομηχανίας και του ενεργειακού τομέα. Οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας, στη διασύνδεση με γειτονικές χώρες και στην απορρόφηση των τιμολογιακών κραδασμών.
Η αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομίας, Ντενίσα Σακόβα, χαρακτήρισε τη συνάντηση ως «σημαντικό βήμα προόδου» και διαβεβαίωσε για την πρόθεση της κυβέρνησης να συνεχίσει τη «δημιουργική συνεργασία» με την Επιτροπή.
Ωστόσο, καμία από τις δύο πλευρές δεν έκανε λόγο για καίρια πρόοδο, διατηρώντας την αβεβαιότητα.
Παραμένει άγνωστο αν το αίτημα του Φίτσο για οικονομική αποζημίωση βρίσκεται ακόμη στο τραπέζι και πόσο βαρύνουσα σημασία έχει στις συνομιλίες. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι ήδη ιδιαίτερα σφιχτός και δεν προσφέρει περιθώρια για έκτακτες δαπάνες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γνωρίζοντας τις δημοσιονομικές δυσκολίες, αποφεύγει προς το παρόν να υποσχεθεί νέα κονδύλια.
«Δεν διαπραγματευόμαστε για συγκεκριμένες νέες επιδοτήσεις ή κάτι αντίστοιχο, αλλά φροντίζουμε ώστε η προμήθεια πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Σλοβακία να είναι σταθερή», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα από το Άρχους της Δανίας ο Επίτροπος Ενέργειας, Νταν Γέργκενσεν.
«Κατανοούμε τις ανησυχίες της Σλοβακίας και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε», πρόσθεσε. «Είμαστε πεπεισμένοι πως μέσω συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες, θα βρούμε λύσεις ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα ασφάλειας εφοδιασμού, αλλά και να διατηρηθούν οι τιμές σε προσιτά επίπεδα.»
Οι διπλωμάτες εξακολουθούν να εκφράζουν αισιοδοξία για πιθανό συμβιβασμό τις προσεχείς ημέρες. Νέα συνάντηση των πρεσβευτών έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή, ενόψει της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ την ερχόμενη Τρίτη.