Ο ωκεανός μπορεί να είναι αδίστακτος και απρόβλεπτος. Τα τσουνάμι χτυπούν ξαφνικά συμπαρασύροντας χιλιάδες ζωές. Με ποιον τρόπο εντοπίζουμε ένα κύμα που προσεγγίζει τις ακτές, σε χρόνο που να μπορούν οι άνθρωποι να απομακρυνθούν έγκαιρα;
Έξω από το Σετούμπαλ στην Πορτογαλία, επιστήμονες ενός ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος δοκιμάζουν μία συσκευή σόναρ, που ανιχνεύει αυτόματα ένα μεγάλο κύμα, προειδοποιώντας τους ανθρώπους στην κοντινότερη παραλία.
«Θέλουμε να αποδείξουμε ότι μετρώντας το επίπεδο της θάλασσας σε μία συγκεκριμένη περιοχή και αναλύοντας τα δεδομένα σε πραγματικά χρόνο, έχουμε τη δυνατότητα να σημάνουμε συναγερμό σε ένα εντελώς διαφορετικό σημείο», δηλώνει ο Αλεσάντρο Ανουνθιάτο, επικεφαλής του εργαστηρίου διαχείρισης ευρωπαϊκών κρίσεων
JRC.
Η ενεργή συσκευή χρησιμοποιεί ακουστικά κύματα για να μετρήσει τη στάθμη της θάλασσας. Αν το νερό πλησιάζει γρήγορα την ακτή, σημαίνει ότι ένα μεγάλο κύμα περνάει κάτω από τη συσκευή.
«Κανονικά το σόναρ συναρμολογείται πάνω στο σταθερό υποστήριγμα. Γι’ αυτό όμως το πείραμα η συσκευή κινείται προς τα πάνω και προς τα κάτω και κάνει μία προσομοίωση της στάθμης της θάλασσας που αυξάνεται ή μειώνεται», εξηγεί ο Ντανιέλε Γκαλιάνο, ερυενητής στον τομέα για τη διαχείριση κρίσεων, JRC.
Η κίνηση του σόναρ μιμείται την άφιξη ενός νέου τσουνάμι, ενός πραγματικού τσουνάμι, κάτι που είναι τυπικό σε αυτήν την περιοχή. Το 1755, η Λισαβόνα είχε καταστραφεί από ένα τέτοιο κύμα. Κάτι ανάλογο δεν είναι απίθανο να ξανασυμβεί.
«Η καμπύλη στην οθόνη αντιπροσωπεύει το τσουνάμι, που όταν περνάει κάτω από τον αισθητήρα, αυξάνεται το μετρούμενο ύψος του νερού με ταχείς ρυθμούς», τονίζει ο ο Ντανιέλε Γκαλιάνο.
Όλα τα δεδομένα για τις φυσικές καταστροφές που προέρχονται από διάφορες πηγές, εξετάζονται στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Διαχείρισης Κρίσεων του Κέντρου Ερευνών στην Ίσπρα της Ιταλίας.
Το Παγκόσμιο Σύστημα Συναγερμού και Συντονισμού σε περίπτωση Καταστροφών λειτουργεί αυτόματα. Αναλύει τις απειλές και προειδοποιεί τους συνδρομητές μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, sms και άλλων πηγών. Η συνδρομή είναι δωρεάν και ανοιχτή για όλους.
«Παρακολουθούμε όχι μόνο το τσουνάμι, αλλά και σεισμούς, πλημμύρες, τροπικούς κυκλώνες, τους οποίους επισημαίνουμε με κάποιο χρώμα. Πράσινο, πορτοκαλί ή κόκκινο ανάλογα με την απειλή που συνιστούν για τον πληθυσμό», λέει ο Αλεσάντρο Ανουνθιάτο, επικεφαλής του εργαστηρίου διαχείρισης ευρωπαϊκών κρίσεων
JRC.
Επιστρέφουμε στο Σετούμπαλ.
Το προειδοποιητικό μήνυμα της δοκιμής εμφανίστηκε στον ψηφιακό πίνακα μιας παραλίας σε περίπου 30 δευτερόλεπτα.
Αυτό είναι απαραίτητο για τη συσκευή, προκειμένου να εντοπίσει και να επιβεβαιώσει με ασφάλεια ένα τσουνάμι, αποκλείοντας το ενδεχόμενο εσφαλμένων συναγερμών.
Έχοντας το σόναρ σε αυτήν την απόσταση, δίνουμε περιθώριο 3,5 λεπτών για να απομακρυνθούν οι άνθρωποι, πριν από την προσομοίωση του κύματος που σκάει στην ακτή.
«Το στοιχείο που κάνει αυτή τη λύση ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα, είναι ότι συνδυάζει τη σειρήνα με μία γραπτή ενημέρωση στην οθόνη. Αυτό είναι κάτι μοναδικό», τονίζει ο Φερνάντο Καρίλιο ερευνητής και σεισμολόγος.
Τα αποτελέσματα αυτού του τεστ θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός διεθνούς συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για την προστασία των ευρωπαϊκών ακτών.