«Υπάρχει ισχυρή βάση για να παραμένουμε αισιόδοξοι σχετικά με την πιθανότητα εξωγήινης ζωής», δήλωσε ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.
Νέα έρευνα δείχνει ότι το μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου διαθέτει στρώματα πάγου σε μορφή χιονοπολτού αντί για μια τεράστια υγρή θάλασσα, σύμφωνα με τη NASA.
Αυτό φέρνει σε αμφισβήτηση μια θεωρία δεκαετίας για έναν κρυφό ωκεανό κάτω από την επιφάνεια του Τιτάνα, του δορυφόρου του Κρόνου.
Αντί για έναν εκτεταμένο υπόγειο ωκεανό, ο Τιτάνας ίσως περιέχει βαθιά στρώματα πάγου και χιονοπολτού, παρόμοια με τον θαλάσσιο πάγο της Αρκτικής ή με υδροφορείς, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature. Το εύρημα υποδεικνύει ότι θύλακες υγρού νερού μπορεί να υπάρχουν μέσα σε αυτά τα στρώματα, περιβάλλοντα όπου ενδέχεται να μπορέσει να επιβιώσει ζωή.
Ερευνητές στο Jet Propulsion Laboratory της NASA επανεξέτασαν δεδομένα που είχε συλλέξει πριν από χρόνια το σκάφος Cassini και κατέληξαν σε συμπεράσματα που αντιβαίνουν στην ευρέως αποδεκτή θεωρία περί υπόγειου ωκεανού.
«Αντί για έναν ανοιχτό ωκεανό όπως έχουμε εδώ στη Γη, πιθανότατα βλέπουμε κάτι περισσότερο που μοιάζει με τον θαλάσσιο πάγο της Αρκτικής ή με υδροφορείς, γεγονός που έχει συνέπειες για το τι είδους ζωή θα μπορούσαμε να βρούμε, αλλά και για τη διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων, ενέργειας και τα λοιπά», είπε ο Baptiste Journaux, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, που συνυπέγραψε τη μελέτη.
Ο Journaux σημείωσε ότι τυχόν μορφές ζωής θα ήταν πιθανότατα μικροσκοπικές, προσθέτοντας ότι «η φύση έχει επανειλημμένα επιδείξει πολύ μεγαλύτερη δημιουργικότητα από τους πιο ευφάνταστους επιστήμονες».
Δεν έχουν εντοπιστεί ίχνη ζωής στον Τιτάνα, ο οποίος έχει διάμετρο 3.200 μίλια και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο φεγγάρι του ηλιακού συστήματος. Καλυμμένος από μια νεφελώδη ατμόσφαιρα, ο Τιτάνας είναι ο μόνος κόσμος πέρα από τη Γη που είναι γνωστό ότι έχει υγρό στην επιφάνειά του. Σε θερμοκρασίες γύρω στους -297 βαθμούς Φαρενάιτ, το υγρό αυτό είναι μεθάνιο, όχι νερό, σχηματίζει λίμνες και πέφτει ως βροχή.
Αν και η απουσία ενός πλήρους ωκεανού μπορεί να φαίνεται ως πισωγύρισμα για την αναζήτηση ζωής, οι ερευνητές λένε ότι στην πραγματικότητα διευρύνει τις δυνατότητες. «Επεκτείνει το φάσμα των περιβαλλόντων που θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε κατοικήσιμα», είπε η Ula Jones, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο εργαστήριο του Journaux στο UW, η οποία εργάστηκε στη μελέτη.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι θύλακες γλυκού νερού στον Τιτάνα θα μπορούσαν να φτάνουν τους 21 βαθμούς Κελσίου.
Τα θρεπτικά συστατικά θα ήταν πιο συγκεντρωμένα σε αυτές τις μικρές λεκάνες νερού, δημιουργώντας ενδεχομένως πιο πλούσιες συνθήκες για ζωή απ’ ό,τι θα πρόσφερε ένας αραιωμένος ωκεανός. Αν υπάρχει ζωή στον Τιτάνα, μπορεί να μοιάζει με τα πολικά οικοσυστήματα της Γης.
Ένα δυναμικό εσωτερικό
Ο κύριος συγγραφέας Flavio Petricca, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο JPL, είπε ότι το νερό κάτω από την επιφάνεια του Τιτάνα μπορεί να είχε παγώσει στο παρελθόν και τώρα να λιώνει, ή η υδροσφαίρα του δορυφόρου να παγώνει σταδιακά μέχρι να στερεοποιηθεί.
Υπολογιστικά μοντέλα δείχνουν ότι αυτά τα στρώματα πάγου, χιονοπολτού και νερού εκτείνονται σε βάθος άνω των 340 μιλίων. Ένα εξωτερικό κέλυφος πάγου πάχους περίπου 100 μιλίων καλύπτει στρώματα χιονοπολτού και δεξαμενές νερού που φτάνουν σε βάθος άλλων 250 μιλίων.
Η ανακάλυψη προέκυψε από βελτιωμένη ανάλυση του πώς η βαρύτητα του Κρόνου επηρεάζει τον Τιτάνα. Επειδή ο Τιτάνας είναι παλιρροϊκά κλειδωμένος στον Κρόνο, δείχνοντας πάντα το ίδιο πρόσωπο προς τον πλανήτη, η βαρυτική έλξη του Κρόνου παραμορφώνει την επιφάνεια του φεγγαριού, δημιουργώντας εξογκώματα έως και 30 πόδια ύψος.
Το 2008, επιστήμονες πρότειναν για πρώτη φορά ότι ο Τιτάνας πρέπει να διαθέτει έναν τεράστιο ωκεανό κάτω από την επιφάνεια για να επιτρέπεται μια τόσο σημαντική παραμόρφωση. Όμως η νέα μελέτη εισάγει μια κρίσιμη λεπτομέρεια: τον χρονισμό.
Η ομάδα του Petricca μέτρησε καθυστέρηση 15 ωρών ανάμεσα στη μέγιστη βαρυτική έλξη και στην ανύψωση της επιφάνειας του Τιτάνα. Όπως όταν ένα κουτάλι ανακατεύει μέλι, χρειάζεται περισσότερη ενέργεια για να κινηθεί μια παχιά, ιξώδης ουσία παρά το υγρό νερό. Ένας υγρός ωκεανός θα ανταποκρινόταν αμέσως, εξήγησε ο Petricca, αλλά η καθυστέρηση δείχνει ένα εσωτερικό από χιονοπολτό πάγου με θύλακες υγρού νερού.
«Κανείς δεν περίμενε τόσο ισχυρή απώλεια ενέργειας στο εσωτερικό του Τιτάνα. Αυτό ήταν το ατράνταχτο στοιχείο που υποδήλωνε ότι το εσωτερικό του Τιτάνα είναι διαφορετικό από εκείνο που είχε συναχθεί από προηγούμενες αναλύσεις», είπε ο Petricca.
Το εργαστήριο πλανητικής φυσικής κρυοορυκτών του Journaux στο UW συνέβαλε στην επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων προσομοιώνοντας τις ακραίες πιέσεις που επικρατούν βαθιά μέσα στον Τιτάνα.
«Το υδάτινο στρώμα στον Τιτάνα είναι τόσο παχύ, η πίεση τόσο τεράστια, που αλλάζει η φυσική του νερού. Το νερό και ο πάγος συμπεριφέρονται διαφορετικά απ’ ό,τι το θαλασσινό νερό εδώ στη Γη», είπε.
Ο σκεπτικισμός παραμένει
Ο Luciano Iess από το Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης, του οποίου προηγούμενες μελέτες χρησιμοποιώντας δεδομένα του Cassini υποδείκνυαν κρυφό ωκεανό στον Τιτάνα, δεν πείθεται από τα πιο πρόσφατα ευρήματα.
Αν και «σίγουρα γοητευτικά και θα πυροδοτήσουν εκ νέου τη συζήτηση ... προς το παρόν, τα διαθέσιμα στοιχεία σίγουρα δεν φαίνονται επαρκή για να αποκλείσουν τον Τιτάνα από την οικογένεια των κόσμων με ωκεανούς», είπε ο Iess σε email προς το AP.
Η προγραμματισμένη αποστολή Dragonfly της NASA, με ένα σκάφος τύπου ελικοπτέρου που πρόκειται να εκτοξευθεί προς τον Τιτάνα αργότερα μέσα στη δεκαετία, αναμένεται να προσφέρει περισσότερη σαφήνεια για τα έγκατα του φεγγαριού. Ο Journaux είναι μέλος εκείνης της ομάδας.
Η αποστολή αναμένεται να φτάσει στον Τιτάνα το 2034, αποτελώντας το δεύτερο ιπτάμενο όχημα σε άλλον κόσμο πέρα από τη Γη, μετά το Ingenuity, το ελικόπτερο του Άρη. Οι επιφανειακές παρατηρήσεις του Dragonfly αναμένεται να αποκαλύψουν περισσότερα για το πού μπορεί να κρύβεται ζωή και πόσο νερό θα μπορούσε να είναι διαθέσιμο για οργανισμούς. Ο Journaux είναι μέλος της ομάδας της αποστολής.
Ο Τιτάνας προστίθεται σε άλλους δορυφόρους που θεωρείται ότι φιλοξενούν νερό κάτω από τις επιφάνειές τους. Ο Γανυμήδης, δορυφόρος του Δία, είναι λίγο μεγαλύτερος από τον Τιτάνα και μπορεί να έχει υπόγειο ωκεανό. Ο Εγκέλαδος του Κρόνου και η Ευρώπη του Δία επίσης πιστεύεται ότι είναι κόσμοι νερού, με γκέιζερ να εκρήγνυνται από τους παγωμένους φλοιούς τους.
Ο Κρόνος έχει 274 γνωστούς δορυφόρους, τους περισσότερους στο ηλιακό σύστημα.
Η αποστολή Cassini ξεκίνησε το 1997 και διήρκεσε σχεδόν 20 χρόνια, κινήθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη με τους δακτυλίους και μελέτησε τους δορυφόρους του, προτού το 2017 βυθιστεί σκόπιμα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου.