Στόχος η μεγαλύτερη διαφάνεια και προβλεψιμότητα, δήλωσε ο Βάλντις Ντομπρόβσκις - Θα χρεαστεί χρόνος μέχρι να επιτευχθεί πλήρης συμφωνία επί των αλλαγών.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο «πράσινο φως» για την απλοποίηση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης διαφάνειας και προβλεψιμότητας έδωσαν το Σάββατο οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ.
Ο αρμόδιος για το ευρώ αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις τόνισε στη συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση του άτυπου ECOFIN στο Ελσίνκι ότι θα χρειαστεί, ωστόσο, αρκετή δουλειά, πριν συμφωνηθούν οι όποιες αλλαγές. Όπως επεσήμανε, οι ΥΠΟΙΚ έκαναν δεκτή την εισήγηση του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, σύμφωνα με την οποία πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο οι κανόνες περί χρέους και κυβερνητικών δαπανών.
«Αποτελεί σίγουρα μια επιλογή το να διερευνήσουμε το θέμα και υπήρξε σχετικά καλή αποδοχή της συγκεκριμένης επιλογής», δήλωσε ο Ντομπρόβσκις, συμπληρώνοντας ότι «πολλά κράτη-μέλη τάχθηκαν υπέρ της απλοποίησης των κανόνων, ώστε να μεγαλώσει η διαφάνεια και η προβλεψιμότητα».
Η εστίαση στο δημόσιο χρέος και τις κυβερνητικές δαπάνες θα φέρει στο προσκήνιο εύκολα παρατηρήσιμες παραμέτρους, των οποίων τον έλεγχο έχουν οι υπουργοί. Αυτή τη στιγμή, το κανονιστικό πλαίσιο εστιάζει στο δομικό έλλειμμα, μια τεχνητά υπολογίσιμη παράμετρο, η οποία συχνά αναθεωρείται και στην οποία οι υπουργοί δεν ασκούν επιρροή.
Ο Ντομπρόβσκις είπε επίσης ότι η Επιτροπή θα πρέπει να προσεγγίσει την αναθεώρηση των ενωσιακών κανόνων με προσοχή, ώστε να αποτρέψει μια κατάσταση, στην οποία νόμοι ανοίγονται για αναθεώρηση, αλλά δεν μπορούν να κλείσουν λόγω της έλλειψης συναίνεσης ως προς τη νέα τους μορφή. Όπως υπογράμμισε, «χρειαζόμαστε περαιτέρω ανάλυση και συζήτηση (...) κάτι που η Κομισιόν πρέπει να ολοκληρώσει μέχρι τα τέλη του έτους» λόγω της περιοδικής έκθεσης που δημοσιοποιεί η Επιτροπή.
Από το 1997 που σχεδιάστηκε, το Σύμβφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θέτει όρια στον δανεισμό των χωρών της ζώνης του ευρώ, ωστόσο εναποθέτει στα κράτη-μέλη τον έλεγχο αναφορικά με το χρέος και το έλλειμμα της κυβέρνησης. Έπειτα από τροποποιήσεις που έγιναν το 2005, το 2011 και το 2013, το κανονιστικό πλαίσιο κατέστη τόσο περίπλοκο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ετήσια βάση εκδίδει ένα τεύχος περίπου 100 σελίδων, στο οποίο περιγράφεται η λειτουργία του, αλλά και οι εξαιρέσεις από αυτό.
Τα δύο στοιχεία-κλειδιά των εν λόγω κανονισμών είναι το όριο 3% επί του ΑΕΠ στο ονομαστικό έλλειμα του προϋπολογισμού και το «ταβάνι» 60% επί του ΑΕΠ στο δημόσιο χρέος.
Όμως η αλλαγή των κανόνων αναμένεται να είναι χρονοβόρα. «Είναι σημαντικό να τηρήσουμε χαμηλούς τόνους όσον αφορά στην αναθεώρηση του ΣΣΑ, διότι πρόκειται για μια περίπλοκη, λεπτή και μακρά διαδικασία. Από τις σημερινές συνομιλίες, ωστόσο, προκύπτει ότι οι κυβερνήσεις συμφωνούν πως η διαδικασία της αναθεώρησης των δημοσιονομικών κανόνων πρέπει να προχωρήσει», δήλωσε ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών Ρομπέρτο Γκουαλτιέρι.
Η Ιταλία ήρθε σε προστριβή πέρυσι με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς το χρέος της, το οποίο στο 133% είναι το δεύτερο υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυξανόταν αντί να μειώνεται, όπως επιτάσσει το ενωσιακό δίκαιο. Βάσει της πρότασης του ΕΔΣ, οι χώρες με χρέος άνω του 60% θα πρέπει να διατηρήσουν τις καθαρές πρωτογενείς κυβερνητικές δαπάνες, δηλαδή τις δαπάνες για την απόσβεση του δημοσίου χρέους χωρίς τους τόκους, στον εν δυνάμει ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ ή χαμηλότερα, δηλαδή στον ρυθμό που δεν θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού.
Προκειμένου να αποφευχθεί η εξάρτηση από τα κυμαινόμενα ετήσια στοιχεία, το όριο για την αύξηση των καθαρών δαπανών θα ορίζεται σε βάθος τριετίας και με τη λήξη της περιόδου αυτής θα επανυπολογίζεται. Εν τέλει, το όριο αυτό θα μπορεί να εγκαταλείπεται μέσω μιας σχετικής ρήτρας που θα ενεργοποιείται από ανεξάρτητους δημοσιονομικούς θεσμούς και από ένα πιο αυτόνομο οικονομικό τμήμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το ΕΔΣ είναι της άποψης ότι η χρήση του συγκεκριμένου κανόνα θα οδηγεί αυτόματα σε σταθεροποίηση των οικονομιών. Κατά τις πτωτικές πορείες, όταν η ανάπτυξη είναι σε κατώτερα του αναμενομένου επίπεδα, οι δαπάνες θα είναι υψηλότερες από την ανάπτυξη, ενώ σε περιόδους ευημερίας, όταν η ανάπτυξη ξεπερνά τις προσδοκίες, τότε οι δαπάνες θα πηγαίνουν μέχρι ενός σημείου χαμηλότερου του ρυθμού ανάπτυξης.
Οι υφιστάμενοι κανόνες καλύπτουν το όριο του 3% και υποχρεώνουν τις κυβερνήσεις σε ετήσια βάση να μειώνουν το δομικό τους έλλειμμα, το κενό του προϋπολογισμού που αφήνει απ' έξω εφάπαξ έσοδα και δαπάνες, αλλά και τις συνέπειες του επιχειρηματικού κύκλου, μέχρι την επίτευξη πλήρους ισοζυγίου ή πλεονάσματος.
Όσον αφορά στις χώρες με χρέος που ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ, οι υφιστάμενοι κανόνες οριοθετούν ένα μονοπάτι μείωσης χρέους στο ένα εικοστό του κομματιού που υπερβαίνει το εν λόγω όριο με βάση το μέσο όρο της τριετίας. Επίσης ενεργοποιούν το σημείο αναφοράς των δαπανών που περιορίζει τις κρατικές δαπάνες στον ρυθμό ανάπτυξης ή κάτω από αυτόν.
Το ΕΔΣ πρότεινε επίσης, αντί για κυρώσεις, όταν δεν πληρούνται οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ, να χρησιμοποιούνται κίνητρα (ούτως ή άλλως η πρόβλεψη των κυρώσεων δεν έχει τεθεί ποτέ σε εφαρμογή). Οι χώρες που θα συμμορφωθούν με τους νέους κανονισμούς θα «αμείβονται» με πρόσβαση στον μελλοντικό προϋπολογισμό της Ευρωζώνης για τη χρηματοδότηση επενδύσεων ή και με συνδρομή στη σταθεροποίηση της οικονομίας τους, όταν εκείνη θα βρίσκεται σε φάση κάμψης.