Οι σκανδιναβικές χώρες μαζί με την περιοχή της Βαλτικής είναι και οι δύο κορυφαίοι διεκδικητές στον διαγωνισμό για την ανάδειξη του ευρωπαϊκού κέντρου ψηφιακής τεχνολογίας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Στην έντονα ανταγωνιστική μάχη για την αξιοποίηση των καρπών της ψηφιακής τεχνολογίας και της καινοτομίας, η Ευρώπη αναζητά συνεχώς νέους «μονόκερους», δηλαδή νεοσύστατες επιχειρήσεις τεχνολογίας που βρίσκονται σε ιδιωτική ιδιοκτησία και η αξία τους ξεπερνά το 1 δισ. δολάρια (920 εκατ. ευρώ).
Αυτές ευδοκιμούν παραδοσιακά στην πόλη Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια, η οποία έχει γίνει γνωστή ως Silicon Valley. Μεταξύ άλλων, φιλοξενεί παγκόσμιους τεχνολογικούς κολοσσούς όπως η Amazon, το Facebook και η Google.
Αλλά ο ευρωπαϊκός χάρτης αυτού του τομέα παραμένει αρκετά κατακερματισμένος.
Η Ευρώπη έχει το ταλέντο, έχει επίσης το χρήμα και το οικοσύστημα, αλλά εξακολουθεί να υστερεί σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Υπήρξε μια αναμφισβήτητη έκρηξη από τότε που ο όρος επινοήθηκε για πρώτη φορά το 2013 από την Aileen Lee, κεφαλαιούχο επιχειρηματικών συμμετοχών, για να περιγράψει μια ιδιωτική, τεχνολογική ή καινοτόμο εταιρεία με αξία άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Τότε υπήρχαν 39, αλλά ο αριθμός των μονόκερων παγκοσμίως είχε διογκωθεί σε περισσότερους από 1.200 μέχρι πέρυσι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Dealroom, στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς, ακολουθούμενοι από την Κίνα και το Ηνωμένο Βασίλειο. Και οι μισές από αυτές στις ΗΠΑ δημιουργήθηκαν στην ίδια τη Silicon Valley.
Πού υπάρχει λοιπόν ένα εξίσου καλό οικοσύστημα στο τετράγωνο για να κόψει ένα κοπάδι ευρωπαϊκών μονόκερων;
Εντός της ΕΕ, οι μονόκεροι είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένοι στη Γερμανία (η οποία αντιπροσώπευε το 30% του συνόλου μεταξύ 2008 και 2021), ακολουθούμενη από τη Γαλλία (15%) και τη Σουηδία (14%), σύμφωνα με ερευνητικό έγγραφο που ανέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2022.
Όταν οι ιστορίες επιτυχίας εξετάζονται ανά περιοχή, οι σκανδιναβικές και οι βαλτικές χώρες αναδεικνύονται μαζί με τον υψηλότερο αριθμό μονοκεριών ανά κάτοικο.
Με πληθυσμό 27 εκατομμυρίων κατοίκων, οι σκανδιναβικές χώρες δημιούργησαν 73 μονόκερους μεταξύ 2013-23, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 17% όλων των μονόκερων της Ευρώπης με μόλις 4% του πληθυσμού της, σύμφωνα με τα στοιχεία της σκανδιναβικής εταιρείας επιχειρηματικών κεφαλαίων πρώιμου σταδίου node.vc που ιδρύθηκε στη Σκανδιναβία.
«Υπήρξαν πολλές πραγματικά, πραγματικά ισχυρές εταιρείες που προέκυψαν από μια πολύ, πολύ μικρή περιοχή», δήλωσε ο John Elvesjö, διευθύνων εταίρος της node.vc, προσθέτοντας ότι «μόνο από τη Σουηδία μόνο, είδαμε 39 μονόκερους, ενώ η Δανία έχει 16, η Νορβηγία 11 με επτά από τη Φινλανδία».
Παρά το γεγονός ότι είναι μια σχετικά μικρή χώρα, η Εσθονία, με πληθυσμό περίπου 1.355.375 κατοίκους, φιλοξενεί 10 μονόκερους, μεταξύ άλλων τις Skype, Playtech, Wise και Bolt.
Η Σουηδία κατατάσσεται ως η κορυφαία χώρα νεοφυών επιχειρήσεων στην ΕΕ
Η Σουηδία, ο κύριος κόμβος των μονόκερων στην περιοχή, κατατάσσεται στην υψηλότερη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ για το οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων από τον Παγκόσμιο Δείκτη Οικοσυστήματος Νεοφυών Επιχειρήσεων 2024 της StartupBlink.
Η χώρα ανακηρύχθηκε ως η 6η καλύτερη χώρα στον κόσμο για τη δημιουργία μιας νεοφυούς επιχείρησης, ακολουθούμενη από κοντά από τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες.
Ωστόσο, σε αυτή την κατάταξη, το επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας βαθμολογήθηκε χειρότερα από πέρυσι, πέφτοντας στην 9η θέση από την 5η το 2023.
Τι διαφοροποιεί τις σκανδιναβικές χώρες από την υπόλοιπη Ευρώπη;
Ιστορικές ιστορίες επιτυχίας, όπως αυτή της Spotify, έχουν ιστορικά αποφέρει στη Σουηδία και σε άλλες σκανδιναβικές χώρες τη φήμη ότι δημιουργούν τις συνθήκες που επιτρέπουν στις νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας να ευδοκιμήσουν.
Οι συνθήκες αυτές περιλαμβάνουν την πρόσβαση σε επιχειρηματικά κεφάλαια, μια ισχυρή βάση τεχνολογικών γνώσεων, την επιχειρηματικότητα και την παρουσία ευρυζωνικού διαδικτύου για χρήση από τις επίδοξες εταιρείες.
Από πολιτιστική άποψη, ένας άλλος παράγοντας μπορεί να είναι η στάση απέναντι στην ανάληψη κινδύνου και ο φόβος της αποτυχίας μπορεί να είναι λιγότερο παρών σε μια χώρα με ισχυρό σύστημα κοινωνικής υποστήριξης, όπως οι σκανδιναβικές χώρες.
Ωστόσο, ο Elvesjö, ένας Σουηδός επιχειρηματίας που άλλαξε ρόλο αφού έγινε γνωστός στον κλάδο της τεχνολογίας δημιουργώντας δύο επιτυχημένες τεχνολογικές νεοφυείς επιχειρήσεις, πιστεύει ότι η πραγματική επιτυχία οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες.
«Είμαστε πολύ, πολύ μικρές χώρες. Δεν υπάρχει καμία απολύτως πιθανότητα να μπορείς να κάνεις δουλειές στην τοπική σου γλώσσα (...) οπότε όλοι μας ιδρύσαμε τις εταιρείες μας σε διεθνή βάση, τόσο συμβατικά, συνεργατικά όσο και γλωσσικά. Έτσι, κάθε εταιρεία που ιδρύεται στις σκανδιναβικές χώρες θα δημιουργήσει τα πάντα για να κάνει διεθνείς επιχειρήσεις», δήλωσε στο Euronews Business, κατονομάζοντας την υψηλή ψηφιοποίηση ως το άλλο κλειδί για την επιτυχία της περιοχής.
Προκειμένου να διατηρήσει το σουηδικό οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων ανταγωνιστικό σε παγκόσμιο επίπεδο, η χώρα ξεκίνησε πρωτοβουλίες, όπως το Eye for AI, το οποίο στοχεύει στην προσέλκυση κορυφαίων ταλέντων στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης στη Σουηδία, προσφέροντας εκπαίδευση και ανοίγοντας πόρτες στη σουηδική κοινότητα της τεχνητής νοημοσύνης μέσω έργων.
Η χώρα διαθέτει επίσης προγράμματα παραμονής για μετανάστες επιχειρηματίες για να ξεκινήσουν μια επιχείρηση στη Σουηδία με σκοπό την τριτοβάθμια εκπαίδευση και άλλα οφέλη.
Τι εμποδίζει την Ευρώπη να δημιουργήσει περισσότερους μονόκερους;
Όπως αναφέρει η προαναφερθείσα έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΕΕ είναι πλούσια σε ιδέες και ταλέντα, ωστόσο το 2022, για κάθε μονόκερο στην ΕΕ, αντιστοιχούσαν περίπου 8 μονόκεροι στις ΗΠΑ.
«Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε τις νεοφυείς επιχειρήσεις που βρίσκουν τη λύση για να μεγαλώσουν και να γίνουν μονόκεροι από την Ευρώπη», δήλωσε η Carme Artigas, συμπρόεδρος του συμβουλευτικού οργάνου για την τεχνητή νοημοσύνη στον ΟΗΕ, μιλώντας σε επιχειρηματικό συνέδριο στη Μαδρίτη φέτος.
Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι πώς τα κεφάλαια μπορούν να ρέουν πιο ελεύθερα στις νεοφυείς επιχειρήσεις που έχουν υψηλό δυναμικό.
Το υψηλό δυναμικό δυστυχώς συχνά σταματά στα σύνορα, παρά το γεγονός ότι η ΕΕ εγγυάται την ελεύθερη κυκλοφορία, οι συνθήκες-πλαίσιο για την καινοτομία φαίνεται να αντιμετωπίζουν εμπόδια.
Ως συνιδρυτής της Node.vc, μιας εταιρείας επιχειρηματικών κεφαλαίων που έχει υποστηρίξει τεχνολογικές νεοφυείς επιχειρήσεις όπως η Lemonado, ο Elvesjö πιστεύει ότι η δυνατότητα κλιμάκωσης μιας νεοφυούς επιχείρησης και η κατάκτηση νέων αγορών στην Ευρώπη είναι συχνά κρίσιμη όταν εξετάζεται ως πιθανή επενδυτική ευκαιρία.
Λέει ότι τα κύρια προβλήματα στην καθημερινή του εργασία οφείλονται στους κατακερματισμένους κανονισμούς, τα διαφορετικά νομίσματα και τις γλώσσες, τα οποία καθιστούν πολύ πιο δύσκολο να δημιουργηθεί ένας μονόκερος στην ΕΕ παρά στις ΗΠΑ.
Ο Elvesjö, που εργάζεται στη Σουηδία, ανέφερε ένα παράδειγμα στο οποίο μια εταιρεία, που βρισκόταν 30 λεπτά με το τρένο, αλλά στη Δανία, απαιτούσε Δανούς δικηγόρους για να συμμορφωθεί με τους κανόνες. Στην Ισλανδία, ο τοπικός τραπεζικός λογαριασμός είναι απαραίτητος. Μια άλλη περίπτωση κατέδειξε ότι όταν μια εταιρεία fintech, εκδότης καρτών στη Φινλανδία, επιθυμεί να επεκταθεί στην Πολωνία, πρέπει να σταματήσει και να πάρει εντελώς νέες άδειες πριν εισέλθει στη νέα αγορά εντός της ΕΕ.
«Εάν η εργατική νομοθεσία, η φορολογική νομοθεσία, η νομοθεσία ενσωμάτωσης είναι όλα πολύ διαφορετικά, (...) αυτό καθιστά την κλιμάκωση της επιχείρησής σας πιο δύσκολη», δήλωσε ο Elvesjö.
Και ως επενδυτής, αναζητούμε πάντα την επεκτασιμότητα. Και απέρριπτα εταιρείες σε εβδομαδιαία βάση, επειδή η κλιμάκωση του μοντέλου τους δεν θα είναι εύκολη όταν πηγαίνουν ανά χώρα, ανά χώρα, ανά χώρα. Έτσι, κάθε νέα χώρα θα είναι μια νέα εταιρεία με όλους τους κινδύνους και τις δυσκολίες. Μόλις βγεις έξω από τη χώρα σου, στην επόμενη, στην επόμενη, θα πρέπει να κάνεις τόση πολλή δουλειά. Και αυτό είναι που σε κρατάει πίσω».
Ο Elvesjö, όπως και πολλοί άλλοι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων και συμμετέχοντες στην αγορά, ζητά μια πιο συνεκτική οικονομική και νομική δομή γύρω από τις ενσωματωμένες οντότητες.
Ορισμένα από τα προβλήματα θα μπορούσαν να επιλυθούν εάν τα χρηματοπιστωτικά συστήματα σε όλο το μπλοκ ήταν λιγότερο κατακερματισμένα, κάτι που αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της ιδέας πίσω από την Ένωση Κεφαλαιαγορών της ΕΕ. Ωστόσο, η CMU βρίσκεται στα σκαριά από το 2015.
Ενώ δεν υπάρχει σαφής συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών για όλες τις πτυχές της CMU, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση σε όλο το μπλοκ, ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει νοοτροπία, να αναλάβει περισσότερα ρίσκα και να στηρίξει την αναδυόμενη ανατρεπτική τεχνολογική καινοτομία και τις νεοφυείς επιχειρήσεις που την φέρνουν εις πέρας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της McKinsey & Co., εάν η Ευρώπη δεν καταφέρει να ανταγωνιστεί αυτές τις τεχνολογίες, θα μπορούσε να χάσει τα προπύργιά της σε παραδοσιακούς κλάδους, για παράδειγμα, ως ηγέτης στην αυτοκινητοβιομηχανία, η ΕΕ θα μπορούσε να "γίνει ουραγός στην αυτόνομη οδήγηση".