Ο Σταύρος Ψυλλάκης παρουσιάζει το συγκινητικό ντοκιμαντέρ «Σμιλεμένες Ψυχές», στο οποίο πρωταγωνιστεί ο Ελβετός οδοντίατρος Ζιλιέν Γκριβέλ, ο οποίος φρόντιζε δωρεάν τα δόντια λεπρών στο νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων «Η Αγία Βαρβάρα» για 26 ολόκληρα χρόνια, από το 1972-1998
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο Σταύρος Ψυλλάκης έχει μια τεράστια διαδρομή στο χώρο του ντοκιμαντέρ, προσφέροντάς μας κινηματογραφικά πορτραίτα σημαντικών ανθρώπων. Στις συγκινητικές «Σμιλεμένες Ψυχές» του παρακολουθούμε τη ζωή και τη διαδρομή του Ελβετού οδοντιάτρου Ζιλιέν Γκριβέλ, ο οποίος φρόντιζε δωρεάν τα δόντια λεπρών στο νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων «Η Αγία Βαρβάρα» για 26 ολόκληρα χρόνια, από το 1972-1998. Έγινε φίλος με πολλούς από αυτούς, ενώ ταυτόχρονα αγάπησε βαθιά την Ελλάδα, την οποία συνεχίζει να επισκέπτεται αδιάλειπτα μέχρι σήμερα.
Συναντήσαμε τον σκηνοθέτη στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του 27ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και μιλήσαμε για την τελευταία ταινία του:
«Ένιωσα ότι με ενδιαφέρει ο Ζιλιέν. Αυτό που του είπα εξαρχής είναι ότι παρά το αξιέπαινο, παρά το αξιοθαύμαστο της ίδιας της πράξης σου, δεν είναι εύκολο πράγμα να έρχεται να θεραπεύει λεπρούς 26 χρόνια, εμένα με ενδιαφέρει ποιος είσαι εσύ. Μπορούμε να κάνουμε μια ταινία πάνω σε εσένα; Γιατί μου είχε εκμυστηρευτεί νωρίτερα ότι αυτή η δουλειά ήταν ένα τεράστιο μάθημα γι αυτόν. Υπάρχει μια φράση που του είπε ο φίλος του, Μανώλης Φουντουλάκης που παίζει στην ταινία. Του λέει κάποια στιγμή: “Ξέρεις φίλε μου με αυτές τις δοκιμασίες σμιλεύεται όμορφα η ψυχή του ανθρώπου”. Αυτές οι σμιλεμένες ψυχές των λεπρών, που ήταν σε απόγνωση, σε μια οριακή γειτνίαση με το θάνατο, αυτοί έδωσαν το μεγάλο μάθημα στον Ζιλιέν.
Όλη η ταινία παρακολουθεί το σμίλεμα της δικιάς του ψυχής. Δεν είναι η λέπρα, δεν είναι τα μηνύματα για τον αποκλεισμό. Όλα αυτά είναι μέσα. Ενυπάρχουν. Τέτοιες νύξεις και τέτοιες ευαισθησίες υπάρχουν σαφέστατα, αλλά δεν είναι μια τέτοια ταινία. Είναι μια ταινία για έναν άνθρωπο, ο οποίος με αυτή την απόφαση που παίρνει, να έρθει σε επαφή με το διαφορετικό, με τη διαφορά, καταλήγει τελικά να είναι ένα μεγάλο σμίλεμα της ψυχής του. Προς το τέλος της ταινίας να λέει την περίφημη φράση ότι γερνάμε ανάλογα το πώς ζήσαμε τη ζωή μας» τονίζει ο σκηνοθέτης.
Η ταινία καταγράφει μέσα από προσωπικές αφηγήσεις και πλούσιο αρχειακό υλικό όλη την ιστορία των χανσενικών στην Ελλάδα: τα χρόνια της Σπιναλόγκας, τη συνέχεια στην Αγία Βαρβάρα μέχρι σήμερα. Πάνω από όλα όμως αποτυπώνει το ταξίδι ζωής του ίδιου του γιατρού, αναδεικνύοντας έναν άνθρωπο με Α κεφαλαίο. Η ανιδιοτελής προσφορά, ο χαρακτήρας και η φιλοσοφία ζωής του είναι φωτεινό παράδειγμα:
«Αρχικά είχα μια πολιτιστική, ιστορική, τουριστική σχέση με την Ελλάδα. Σιγά σιγά με όλα που έχω ζήσει στην Ελλάδα, στο δρόμο, με αυτούς τους ανθρώπους, με τους φίλους μου, η σχέση αυτή έγινε διανοητική. Και τώρα για μένα, η Ελλάδα δεν είναι μόνο μια χώρα με σύνορα, με ωραία νησιά, με καταπληκτικά άγρια τοπία, με αδάμαστη φύση. Έγινε μια διάσταση. Έχω εντοιχισθεί στην Ελλάδα. Με έχει αιχμαλωτίσει» υπογραμμίζει ο Ζιλιέν Γκριβέλ.
Η ταινία κέρδισε το παρατεταμένο χειροκρότημα των θεατών στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου και απέσπασε τρία βραβεία: το βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου FIPRESCI για Ελληνικό ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, το Βραβείο της Επιτροπής Νεότητας και το βραβείο της ΕΡΤ. Πώς όμως σμιλεύεται η ζωή του ίδιου του σκηνοθέτη, όταν καταγράφει την πορεία τέτοιων φωτεινών ανθρώπων;
«Ναι σμιλεύεται η ψυχή του Ζιλιέν με αυτή την εμπειρία. Τι κάνει όμως η ψυχή του σκηνοθέτη; Χωρίς να είναι μεγαλοστομία, θέλω να ομολογήσω ότι όσο δημιούργησα μέσα από τις ταινίες μου, κάποιους συμβατικά “ήρωες”, κάποιες προσωπικότητες, άλλο τόσο με δημιούργησαν κι αυτοί. Είμαι δημιούργημα όλων αυτών των εμπειριών που είχα με αυτούς τους ανθρώπους. Ενώ συνήθως οι άνθρωποι όταν βρίσκονται με μια άσχετη παρέα, το πρώτο πράγμα που κάνουν είναι να ξεχάσουν τη δουλειά τους να κουβεντιάζουν κάτι άλλο, γιατί είναι το βάσανο τους και γι’ αυτό και έχουν ανάγκη από διακοπές, εγώ από τη δική μου πλευρά δεν έχω ανάγκη να διακόψω. Τι να διακόψω; Τη χαρά μου να διακόψω; Μια χαρά περνάω.
Εκεί που εστιάζω κάθε φορά και με ενδιαφέρει, είναι το φωτεινό σημείο ενός ανθρώπου. Πιστεύω ότι όλοι μας μας έχουμε ένα φωτεινό κομμάτι και αυτό που περιμένουμε είναι να δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία, η βολική κατάσταση, η σχέση εμπιστοσύνης, ότι “αξίζει να σου πω τώρα δικά μου πράγματα”. Αυτό που θα βρεις όμως, όταν πιάσεις μια πιο βαθιά, πιο εγκάρδια κουβέντα με έναν άνθρωπο είναι μια άλλη ποιότητα. Αν είσαστε τυχεροί, μπορείτε να φύγετε και οι δυο με μια εσωτερική ανάταση» υπογραμμίζει ο Σταύρος Ψυλλάκης.
Το ντοκιμαντέρ «Σμιλεμένες ψυχές» του Σταύρου Ψυλλάκη προβάλλεται στους κινηματογράφους από το Σάββατο 12 Απριλίου. Η πρεμιέρα της ταινίας στον Δαναό θα γίνει παρουσία των πρωταγωνιστών (Julien & Christane Grivel), του σκηνοθέτη, του παραγωγού, του μουσικού (Γιάννη Χαρούλη) και άλλων συντελεστών της ταινίας.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
«Σμιλεμένες ψυχές»
Σκηνοθεσία - Σενάριο - Μοντάζ: Σταύρος Ψυλλάκης
Διεύθυνση φωτογραφίας: Μανώλης Λεβεντέλης, Μιχάλης Γερανιός
Τελικό μοντάζ: Σταύρος Ψυλλάκης, Σπύρος Κόκκας
Μουσική: Γιάννης Χαρούλης
Ήχος: Κώστας Κοσμαδάκης, Πέτρος Σμυρλής
Μίξη & Εργαστήρια ήχου: Βαγγέλης Φάμπας MASSIVE PRODUCTIONS
Color grading: Σάκης Μπουζάνης
Post production: 2 | 35
Αφίσα, Τίτλοι: Δημήτρης Αρβανίτης
Παραγωγή & Συμπαραγωγή
Παραγωγή: Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης | Cultural Organization of Crete
Παραγωγός: Ματθαίος Φραντζεσκάκης
Συμπαραγωγή: Cosmote TV, Ohmydog Film Production Company (Φωτεινή Οικονομοπούλου)
Υποστήριξη: Περιφέρεια Κρήτης, Δήμος Αγίας Βαρβάρας Αττικής.