Οι επιστήμονες έμειναν άναυδοι από τα σεισμικά σήματα που καταγράφηκαν από την Αρκτική έως την Ανταρκτική για περισσότερο από μία εβδομάδα τον περασμένο Σεπτέμβριο.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠριν από έναν χρόνο, μια τεράστια κατολίσθηση που αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή σε ένα απομακρυσμένο τμήμα της Γροιλανδίας συγκλόνισε τη Γη για εννέα ημέρες.
Σεισμογράφοι εντόπισαν μυστηριώδεις δονήσεις σε όλο τον πλανήτη, από την Αρκτική έως την Ανταρκτική, τον Σεπτέμβριο του 2023. Οι ενδείξεις ήταν διαφορετικές από αυτές που προκαλούν οι σεισμοί, με μία μόνο συχνότητα δόνησης, σαν ένα μονότονο βουητό.
"Όταν είδα για πρώτη φορά το σεισμικό σήμα, έμεινα εντελώς άναυδος", αναφέρει ένας από τους συγγραφείς μιας νέας μελέτης για το γεγονός, ο Δρ Στίβεν Χικς από το τμήμα Γεωλογίας του University College του Λονδίνου.
"Παρόλο που γνωρίζουμε ότι οι σεισμογράφοι μπορούν να καταγράψουν διάφορες πηγές δονήσεων που συμβαίνουν στην επιφάνεια της Γης, ποτέ στο παρελθόν δεν έχει καταγραφεί ένα τόσο μακράς διάρκειας, παγκόσμια μετακινούμενο σεισμικό κύμα, που να περιέχει μόνο μια συχνότητα ταλάντωσης".
Αυτό ήταν, λέει ο Στίβεν Χικς, που τον ενέπνευσε να ηγηθεί μιας ομάδας επιστημόνων για να λύσει τον γρίφο. Μια ομάδα 68 ερευνητών από 40 ιδρύματα σε 15 χώρες ανέλαβε να αποκαλύψει το μυστήριο.
Τι προκάλεσε τις μυστηριώδεις δονήσεις;
Η διεθνής ομάδα ανακάλυψε ότι όλα ξεκίνησαν από μια μαζική κατολίσθηση.
Μια βουνοκορφή ύψους 1,2 χιλιομέτρων κατέρρευσε στο απομακρυσμένο φιόρδ Dickson της Γροιλανδίας τον περασμένο Σεπτέμβριο. Εκτιμάται ότι 25 εκατομμύρια κυβικά μέτρα βράχου και πάγου έπεσαν στο φιόρδ - αρκετά για να γεμίσουν 10.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων.
Παγιδευμένο στο στενό φιόρδ, το νερό εκτοξεύτηκε στον αέρα σε ύψος 200 μέτρων. Δημιούργησε ένα κύμα 110 μέτρων, το οποίο εκτεινόταν σε όλο το φιόρδ, μήκους περίπου 10 χλμ. πριν το ύψος του πέσει στα 7 μέτρα μέσα σε λίγα λεπτά.
Η ειδοποίηση για τσουνάμι σε φιόρδ της βορειοανατολικής Γροιλανδίας βοήθησε τους ερευνητές να αρχίσουν να συνδέουν τα κομμάτια του παζλ.
Η ομάδα χρησιμοποίησε υπολογιστικά μοντέλα, δορυφορικές εικόνες και μετρήσεις πεδίου για να αναπαραστήσει την κατολίσθηση και το τι συνέβη μετά.
Σύμφωνα με το μοντέλο τους, το νερό συνέχισε να ταλαντώνεται μπρος-πίσω στο φιόρδ κάθε 90 δευτερόλεπτα για περίπου εννέα ημέρες κάτι που ταίριαζε με τις καταγραφές των δονήσεων που έκαναν τον γύρο της Γης το ίδιο διάστημα, δημιουργώντας «απόνερα» σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Αν και το αρχικό γεγονός δεν καταγράφηκε, το μοντέλο αποδεικνύει πώς αυτή η μαζική κατολίσθηση και το επακόλουθο μεγα-τσουνάμι προκάλεσαν το παγκόσμιο σεισμικό σήμα που προβλημάτισε τους επιστήμονες.
Η κλιματική αλλαγή προκάλεσε τη μαζική κατολίσθηση
Η κατολίσθηση, σημειώνουν οι ερευνητές, ήταν αποτέλεσμα του ότι ο παγετώνας στους πρόποδες του βουνού συρικνώθηκε και δεν μπόρεσε να συγκρατήσει το βράχο που βρισκόταν πάνω του για χιλιάδες χρόνια, κάτι που αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή.
"Ως επιστήμονας που ασχολείται με τις κατολισθήσεις, μια επιπλέον ενδιαφέρουσα πτυχή αυτής της μελέτης είναι ότι πρόκειται για την πρώτη κατολίσθηση και το πρώτο τσουνάμι που παρατηρείται από την ανατολική Γροιλανδία, γεγονός που δείχνει πώς η κλιματική αλλαγή έχει ήδη σημαντικές επιπτώσεις εκεί", λέει ο επικεφαλής συγγραφέας Δρ Kristian Svennevig, από το Γεωλογικό Ινστιτούτο της Δανίας και της Γροιλανδίας.
Η Αρκτική θερμαίνεται σχεδόν τέσσερις φορές ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη και το κάλυμμα πάγου της Γροιλανδίας χάνει περίπου 30 εκατομμύρια τόνους πάγου την ώρα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΚαθώς οι παγετώνες που στηρίζουν τα βουνά της περιοχής λιώνουν, "η κλιματική αλλαγή προκαλεί όλο και περισσότερο μεγάλες κατολισθήσεις στις πολικές περιοχές ", αναφέρει η μελέτη.
Αν και το γεγονός συνέβη σε μια απομακρυσμένη περιοχή, τα φιόρδ αυτά επισκέπτονται συχνά κρουαζιερόπλοια. Από τύχη, κανένα δεν βρισκόταν στην περιοχή όταν συνέβη η κατολίσθηση, καθώς οι συνέπειες ενός τόσο μεγάλου τσουνάμι θα ήταν καταστροφικές.
Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ραγδαία επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής σημαίνει ότι είναι πιο σημαντικό από ποτέ να παρακολουθούνται περιοχές όπως αυτή, οι οποίες προηγουμένως θεωρούνταν σταθερές. Αυτό θα παρείχε ουσιαστικές έγκαιρες προειδοποιήσεις για αυτά τα μεγάλα γεγονότα κατολισθήσεων και τσουνάμι.