Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής της βασικής νομοθεσίας μπορεί να δημιουργήσει δισεκατομμύρια για την πράσινη μετάβαση, σύμφωνα με νέα ανάλυση
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις πτήσεις στην Ευρώπη πέρυσι εκτοξεύτηκαν και έφτασαν σχεδόν στα επίπεδα πριν από το COVID, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που ζητά την κατάλληλη τιμολόγηση αυτής της ρύπανσης.
Περίπου 8,4 εκατομμύρια πτήσεις αναχώρησαν από ευρωπαϊκά αεροδρόμια το 2024, δημιουργώντας 187,6 εκατομμύρια τόνους (Mt) CO₂, υπολογίζει η ομάδα εκστρατείας Transport & Environment (T&E). Αυτό είναι το 96% του αριθμού των πτήσεων του 2019 και το 98% των εκπομπών.
Καθώς όμως οι κανόνες της αγοράς άνθρακα των αερομεταφορών είναι "γεμάτοι εξαιρέσεις", η T&E υποστηρίζει ότι οι αεροπορικές εταιρείες γλίτωσαν από την πληρωμή του 70% της ρύπανσης που προκάλεσαν.
"Οι εκπομπές των αεροπορικών μεταφορών έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Ο τομέας συνεχίζει να μην αναγνωρίζει το πραγματικό κόστος της ρύπανσης που προκαλεί, γελοιοποιώντας τις δεσμεύσεις των αεροπορικών εταιρειών να εφαρμόσουν πιο πράσινους κανόνες μετά την COVID", λέει η Krisztina Hencz, υπεύθυνη πολιτικής αεροπορίας στην T&E.
"Εάν η Ευρώπη συνεχίσει να ακολουθεί αυτόν τον δρόμο, η "πράσινη" αεροπορία θα παραμείνει αποκύημα της φαντασίας των ανθρώπων".
Η επικείμενη αναθεώρηση των αγορών άνθρακα της ΕΕ το επόμενο έτος είναι μια ευκαιρία να διορθωθεί ένα κενό στην ισχύουσα νομοθεσία, προσθέτει η ίδια, και να διασφαλιστεί ότι οι αεροπορικές εταιρείες λογοδοτούν πλήρως για τη ρύπανσή τους.
Ποιες είναι οι πιο ρυπογόνες αεροπορικές εταιρείες στην Ευρώπη;
Μόλις δέκα αεροπορικές εταιρείες ήταν υπεύθυνες για το 40% του συνόλου των ευρωπαϊκών αεροπορικών εκπομπών πέρυσι, με τους μεγαλύτερους ρυπαντές να είναι η Ryanair (16,2 Mt CO2), η Lufthansa (10 Mt CO2) και η British Airways (8,9 Mt CO2).
Οι αριθμοί αυτοί αντιπροσωπεύουν αύξηση κατά 9%, 6% και 3% σε σχέση με τις εκπομπές του 2023, αντίστοιχα.
Επόμενη στη λίστα είναι η Air France, η οποία εκπέμπει 8,2 Mt CO2 - αν και στην πραγματικότητα πρόκειται για μείωση κατά 1% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Την υπόλοιπη πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν η easyJet, η Emirates, η KLM, η Wizz Air, η Iberia - η οποία είχε την υψηλότερη ετήσια αύξηση των εκπομπών κατά 10% - και η United Airlines.
Η μελέτη καταγράφει επίσης τη συνεχιζόμενη τάση επέκτασης των αερομεταφορέων χαμηλού κόστους στην ευρωπαϊκή αεροπορική βιομηχανία. Αυτό συμβαίνει ακόμη και στην αγορά εκτός Ευρώπης, στην οποία συνήθως κυριαρχούν ναυαρχίδες όπως η Lufthansa και η Air France.
Οι πιο ρυπογόνες αεροπορικές διαδρομές από την Ευρώπη
Επί του παρόντος, οι αεροπορικές εταιρείες πρέπει να πληρώνουν για τις εκπομπές ρύπων μόνο για πτήσεις εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ελβετίας. Αλλά είναι, φυσικά, τα ταξίδια μεγάλων αποστάσεων που είναι τα πιο ρυπογόνα.
Οι διαδρομές με τις υψηλότερες εκπομπές ρύπων που αναχωρούν από την Ευρώπη το 2024 ήταν όλες διηπειρωτικές, με το Λονδίνο-Νέα Υόρκη να βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου, εκλύοντας πάνω από 1,4 εκατ. τόνους CO₂ για τις αναχωρούσες πτήσεις.
Ακολουθούν το Λονδίνο προς Ντουμπάι (1,2 εκατ. τόνους) και το Λονδίνο προς Σιγκαπούρη (1,1 εκατ. τόνους). Η πρώτη πτήση με προέλευση από την ΕΕ που εμφανίστηκε στην κατάταξη ήταν το δρομολόγιο Φρανκφούρτη-Σαγκάη στην 5η θέση, εκπέμποντας 0,8 εκατ. τόνους CO₂ για τις αναχωρούσες πτήσεις.
Το πρώτο δρομολόγιο που περιλαμβάνεται στο σημερινό πεδίο εφαρμογής του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ETS), Βαρκελώνη-Λονδίνο, βρέθηκε στην ταπεινή 135η θέση της κατάταξης, παράγοντας 0,15 εκατ. τόνους CO₂.
Αυτό σημαίνει ότι καμία αεροπορική εταιρεία δεν χρειάστηκε να πληρώσει για τις εκπομπές ρύπων στα πιο ρυπογόνα δρομολόγια που αναχωρούν από την Ευρώπη - κάτι που η T&E θεωρεί ότι αποτελεί "θεμελιώδες ελάττωμα" και μια τεράστια χαμένη ευκαιρία.
Πώς θα μπορούσε να υποχρεωθεί η αεροπορική εταιρεία να καλύψει το πραγματικό κόστος της ρύπανσης;
Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής των ευρωπαϊκών αγορών άνθρακα σε όλες τις αναχωρούσες πτήσεις θα απέφερε σημαντικά οφέλη για το κλίμα και θα δημιουργούσε έσοδα, σύμφωνα με τους ακτιβιστές.
Η T&E εκτιμά ότι η επέκταση του ΣΕΔΕ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου θα απέφερε επιπλέον 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, εάν οι εξωευρωπαϊκές εκπομπές τιμολογούνταν. Αυτό θα μπορούσε να στηρίξει την ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών, όπως τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα (SAF), τα ηλεκτρικά αεροσκάφη καθώς και τα αεροσκάφη υδρογόνου.
Η Ε.Ε. θα επανεξετάσει το ΣΕΔΕ της το επόμενο έτος, παρουσιάζοντας την ευκαιρία να αντιμετωπίσει αυτή την παράλειψη επεκτείνοντας το πεδίο εφαρμογής του σε όλες τις αναχωρούσες πτήσεις.
Όμως η αναθεώρηση θα γίνει εν μέσω ενδείξεων υποχώρησης της αεροπορικής βιομηχανίας σε σχέση με το κλίμα, προειδοποιεί η T&E, με τους διευθύνοντες συμβούλους διακεκριμένων αεροπορικών εταιρειών - μεταξύ των οποίων η Ryanair και η Air France - να καλούν την ΕΕ να χαλάρωσει τους κανόνες της για την τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.