Στόχος η απλοποίηση των όρων του προγράμματος «ReArm Europe» ώστε ο επανεξοπλισμός της Ευρώπης να προχωρήσει χωρίς εμπόδια
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Την απλοποίηση των όρων που διέπουν τις επενδύσεις στην άμυνα και τις αμυντικές προμήθειες, πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του προγράμματος επανεξοπλισμού της Ευρώπης, "ReArm Europe".
Το αποκαλούμενο "Simplification Omnibus" περιλαμβάνει μέτρα για την επιτάχυνση της αδειοδότησης των βιομηχανιών του τομέα της άμυνας, τη διευκόλυνση της διασυνοριακής διακίνησης μέσω της αλυσίδας εφοδιασμού, καθώς και οδηγίες για τη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση.
Η Επιτροπή προτείνει τη διευκόλυνση των δημόσιων συμβάσεων με την ενθάρρυνση των κοινών αγορών και την αύξηση των κατώτατων ορίων των συμβάσεων, επιταχύνοντας έτσι τις διασυνοριακές μεταφορές αμυντικών προϊόντων.
Παράλληλα, αποσαφηνίζεται η εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων σε επίπεδο ΕΕ, όπως η νομοθεσία για τον ανταγωνισμό ή η περιβαλλοντική νομοθεσία και διασφαλίζεται ότι οι κανονισμοί για τα χημικά προϊόντα καλύπτουν τις αμυντικές ανάγκες.
Επίσης, προτείνεται η βελτίωση στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση, με τον εξορθολογισμό των κριτηρίων επιλεξιμότητας του InvestEU, την παροχή καθοδήγησης σχετικά με τις βιώσιμες επενδύσεις στον τομέα της άμυνας και την αποσαφήνιση της έννοιας των απαγορευμένων όπλων βάσει του πλαισίου βιώσιμης χρηματοδότησης.
Η πρόταση της Κομισιόν έρχεται λίγους μήνες μετά τη δημοσίευση της Λευκής Βίβλου για την άμυνα που έχει στόχο την αύξηση της παραγωγής και της ανάπτυξης κρίσιμων στρατιωτικών υποδομών στην ΕΕ έως το 2030, χρονιά - ορόσημο κατά την οποία οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών πιστεύουν ότι η Ρωσία θα ήταν σε θέση να επιτεθεί σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα.
Η πρόταση προβλέπει την χρηματοδότηση του τομέα με έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ τα επόμενα τέσσερα χρόνια μέσω χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων και άντληση κεφαλαίων από της αγορές μέσω της Κομισιόν.
"Τα χρήματα από μόνα τους, ωστόσο, δεν αρκούν, εάν η παραδοσιακή "γραφειοκρατία", η οποία ίσως είναι κατάλληλη για την ειρηνική περίοδο, σκοτώσει τις προσπάθειες της βιομηχανίας για την αύξηση της παραγωγής", δήλωσε ο Αντριους Κουμπίλιους, Επίτροπος αρμόδιος για την Άμυνα, στους δημοσιογράφους σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη.
"Τώρα χρειαζόμαστε κανόνες που να δίνουν στη βιομηχανία, τις ένοπλες δυνάμεις και τους επενδυτές ταχύτητα, προβλεψιμότητα και κλίμακα", πρόσθεσε.
«Με τη δέσμη αυτή, υποβάλλουμε φιλόδοξες προτάσεις για τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη διευκόλυνση των αμυντικών επενδύσεων ύψους 800 δισεκ. ευρώ που πρέπει να αναλάβουν επειγόντως τα κράτη μέλη για την επίτευξη της ευρωπαϊκής αμυντικής ετοιμότητας έως το 2030», σημείωσε.
Πρόσφατα ο αρμόδιος επίτροπος για την άμυνα είχε δηλώσει ότι «δεν είναι αποδεκτό η αμυντική βιομηχανία να πρέπει να περιμένει πέντε χρόνια για να λάβει άδεια κατασκευής για ένα νέο εργοστάσιο».
«Με την κατάργηση των εσωτερικών φραγμών, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την αποσαφήνιση των κανόνων, η Ευρώπη θα ξελαφρώσει από το συντριπτικό οικονομικό βάρος, για να μπορέσει να ενισχυθεί γρήγορα και αποτελεσματικά η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική και τεχνολογική ικανότητα», δήλωσε από την πλευρά του, ο Επίτροπος Οικονομίας και Παραγωγικότητας, Βάλντις Ντομπρόβσκις.
Ταχεία αδειοδότηση
Μία από τις εμβληματικές προτάσεις της τελευταίας δέσμης μέτρων είναι να δημιουργήσουν τα κράτη μέλη ένα "ενιαίο σημείο επαφής" για τις αμυντικές εταιρείες προκειμένου να υποβάλλουν αιτήσεις αδειοδότησης, με τις αρχές να καλούνται να απαντήσουν εντός προθεσμίας 60 ημερών.
Επί του παρόντος, μπορεί να χρειαστούν έως και τρία ή τέσσερα χρόνια για να εξασφαλίσουν οι εταιρείες του αμυντικού τομέα τις διάφορες άδειες που χρειάζονται για να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους, με την απαιτούμενη γραφειοκρατία, όπως οι εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων, να διαφέρει από υπηρεσία σε υπηρεσία.
Οι περιβαλλοντικές ΜΚΟ, μεταξύ άλλων ομάδων πολιτών, ενδέχεται να απορρίψουν την ταχεία προσέγγιση. "Αυτό που επίσης υποδεικνύουμε είναι ότι όποτε υπάρχουν επακόλουθες δικαστικές διαμάχες ή αξιώσεις -είτε διοικητικές είτε δικαστικές- θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίζονται κατά προτεραιότητα σύμφωνα με το νόμο", δήλωσε ο αξιωματούχος της Επιτροπής όταν ρωτήθηκε σχετικά με πιθανές νομικές αμφισβητήσεις.
Μια άλλη βασική πτυχή της πρότασης είναι η τροποποίηση της οδηγίας για τις αμυντικές προμήθειες - για τη διευκόλυνση των κοινών προμηθειών - και της οδηγίας για τις ενδοενωσιακές μεταφορές αμυντικών προϊόντων.
Η Επιτροπή επιδιώκει τη δημιουργία μιας ενιαίας ειδικής άδειας που θα επιτρέπει στα εξαρτήματα που είναι απαραίτητα για την πραγματοποίηση ενός αμυντικού επενδυτικού σχεδίου να διασχίζουν τα σύνορα όσες φορές χρειάζεται χωρίς να υποβάλλουν αίτηση για νέα άδεια κάθε φορά - μια διαδικασία που σήμερα μπορεί να καθυστερήσει τα έργα έως και ενάμιση χρόνο.
Αυτές οι "γρήγορες λύσεις", δήλωσε ο αξιωματούχος της Επιτροπής, μπορούν να "εξοικονομήσουν πολύ χρόνο".
Το πόσο "γρήγορες" θα είναι, ωστόσο, θα εξαρτηθεί από την Ευρωβουλή και τα κράτη μέλη που θα πρέπει να διαπραγματευτούν και να εγκρίνουν τις τροποποιήσεις, καθώς και τη νέα νομοθεσία που προβλέπεται στη δέσμη μέτρων.
Πρόσβαση σε χημικές ουσίες και χρηματοδότηση
Άλλα ρυθμίσεις στοχεύουν να αποσαφηνίσουν ποιες παρεκκλίσεις για το περιβάλλον, την υγεία και την ασφάλεια μπορούν να εφαρμοστούν στον τομέα της άμυνας ώστε οι επενδύσεις να τηρούν τους βασικούς κανόνες της ΕΕ.
Οι χημικές ουσίες αποτελούν κρίσιμο μέρος της παραγωγής όπλων, ιδίως πυρομαχικών, αλλά η χρήση ορισμένων χημικών περιορίζεται στην ΕΕ βάσει της νομοθεσίας REACH για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος από τους κινδύνους που ενέχουν.
Επί του παρόντος εξετάζεται επίσης από την ΕΕ πρόταση για περαιτέρω περιορισμό της χρήσης των PFAS (υπερ- και πολυφθοροαλκυλικές ουσίες) σε συγκεκριμένους τομείς.
Τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικούς κανόνες σχετικά με τη χρήση τους ανάλογα με τον τύπο της ουσίας, τον σκοπό κατασκευής και την απαιτούμενη ποσότητα, ενώ οι άδειες συχνά χορηγούνται κατά περίπτωση.
Ως εκ τούτου, οι επικείμενες κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής θα έχουν ως στόχο να τονίσουν ότι ο κανονισμός REACH περιλαμβάνει μια παρέκκλιση που θα επιτρέπει στα κράτη μέλη να εγκρίνουν, σε εθνικό επίπεδο, τη χρήση ορισμένων χημικών ουσιών επικαλούμενα την ανάγκη ενίσχυσης της παραγωγής ή των δραστηριοτήτων αμυντικής ετοιμότητας, κάτι που άλλωστε αποτελεί βασικό αίτημα της αμυντικής βιομηχανίας.
"Εάν πρέπει να αντικαταστήσουμε αυτές τις ουσίες αμέσως, δεν θα έχουμε τρόπο να κατασκευάζουμε τίποτα", δήλωσε στο Euronews την περασμένη εβδομάδα ο Micael Johansson, διευθύνων σύμβουλος της σουηδικής εταιρείας αεροδιαστημικής και αμυντικής βιομηχανίας Saab και πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαϊκών Βιομηχανιών Αεροδιαστημικής, Ασφάλειας και Άμυνας (ASD).
"Πρέπει να πάρουμε αποφάσεις σχετικά με το τι είναι πιο σημαντικό τώρα, οπότε ίσως χρειαζόμαστε κάποιου είδους εξαιρέσεις σε αυτή την κατάσταση κρίσης όπου πρέπει να κατασκευάσουμε περισσότερο εξοπλισμό", πρόσθεσε.
Μια άλλη δέσμη κατευθυντήριων γραμμών επιχειρεί να καθησυχάσει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που ανησυχούν για τις επιπτώσεις χρηματοδότησης του τομέα, διευκρινίζοντας ότι "το πλαίσιο βιώσιμης χρηματοδότησης της Ένωσης δεν επιβάλλει περιορισμούς στη χρηματοδότηση του αμυντικού τομέα", δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, επίτροπος Εμπορίου.
Η διευκρίνιση αναφέρει ότι οι επενδύσεις στον τομέα της άμυνας "μπορούν να συμβάλουν στη σταθερότητα και την ασφάλεια και την ειρήνη στην Ευρώπη", δήλωσε αξιωματούχος υπό τον όρο της ανωνυμίας, εξηγώντας ότι μόνο τα απαγορευμένα όπλα είναι αυστηρά εκτός ορίων.
Η Επιτροπή αναμένει ότι "η εξοικονόμησηαπό την απλούστευση των διαδικασιών θα είναι σημαντική", δήλωσε επίσης ο αξιωματούχος, αν και η εκτίμηση δεν αναμένεται να ανακοινωθεί πριν από αργότερα μέσα στο καλοκαίρι.