Μια σειρά παραβιάσεων του εναέριου χώρου σε ολόκληρη την ΕΕ έχει οδηγήσει τα σχέδια για το λεγόμενο τείχος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης των ηγετών της ΕΕ που συναντώνται στη Δανία
Πόσο καιρό θα χρειαστεί η Ευρώπη για να χτίσει ένα τείχος drone; Και πώς θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί; Οι ηγέτες της ΕΕ που έφτασαν στην Κοπεγχάγη την Τετάρτη για να συζητήσουν την ευρωπαϊκή άμυνα φάνηκε να έχουν εντελώς διαφορετικές απόψεις, με το παραδοσιακό γεωγραφικό χάσμα να παραμένει σταθερό σε αυτή την ξαφνική, αλλά από καιρό αναμενόμενη βασική πτυχή της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Οι χώρες της Βαλτικής και του Βορρά αγκάλιασαν το σχέδιο και κάλεσαν σε ενότητα και αλληλεγγύη μετά από μια σειρά παραβιάσεων του εναέριου χώρου τις τελευταίες εβδομάδες στην Πολωνία, την Εσθονία, τη Ρουμανία και τη Δανία.
Η Εβίκα Σιλίνια, πρωθυπουργός της Λετονίας, δήλωσε, για παράδειγμα, στους δημοσιογράφους ότι πιστεύει ότι ένα τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών κατά μήκος της ανατολικής πλευράς θα μπορούσε να είναι "εφικτό" μέσα σε "ένα, ενάμιση χρόνο".
Αυτό έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα σχόλια που έκανε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στο Φόρουμ Ασφάλειας της Βαρσοβίας ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, για τον οποίο ένα τέτοιο σχέδιο δεν θα μπορούσε να "υλοποιηθεί τα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια".
Ωστόσο, η Λετονή πρωθυπουργός είναι βέβαιη ότι "μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα, εξαρτάται απλώς από τους ηγέτες", προσθέτοντας ότι με την τεχνολογία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών να εξελίσσεται με τόσο γρήγορους ρυθμούς, τρία χρόνια "είναι πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα".
Το κράτος της Βαλτικής έχει ήδη αρχίσει να επενδύει σε αισθητήρες και ηχητικά συστήματα, ακολουθώντας συμβουλές από την Ουκρανία, και έχει καταργήσει ορισμένα γραφειοκρατικά εμπόδια.
"Θα είμαστε πιο ισχυροί αν συνεργαστούμε και η Ευρώπη πρέπει να συντονιστεί", πρόσθεσε.
«Χρειαζόμαστε δράσεις»
Ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέδα ζήτησε επίσης επείγουσα δράση, τονίζοντας ότι η χώρα του, η οποία συνορεύει με τη Ρωσία, έχει "σημαντικές ελλείψεις" όσον αφορά τη δυνατότητα εντοπισμού και καταστροφής μη αναγνωρισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV).
"Δυστυχώς, πρέπει να πω ότι η πολύ καλή ιδέα των εκ περιτροπής συστημάτων αεράμυνας που περιλαμβάνονται στα έγγραφα του ΝΑΤΟ δεν λειτουργεί. Διότι είχαμε μόνο δύο στοιχεία, τα ολλανδικά Patriot και το σύστημα αεράμυνας μικρού βεληνεκούς από την Ιταλία, για αρκετές εβδομάδες από το 2023", δήλωσε στους δημοσιογράφους.
"Χρειαζόμαστε δράσεις. Εμείς, φυσικά, εκτιμούμε τη συζήτηση, αλλά αυτές οι συζητήσεις θα πρέπει να οδηγήσουν στις δυνατότητες, στις ικανότητες. Και γι' αυτό χρειαζόμαστε οικονομικούς πόρους", είπε.
Ο Φινλανδός πρωθυπουργός Πέτερι Όρπο, η χώρα του οποίου μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία, χαρακτήρισε εν τω μεταξύ ένα τείχος drone ως "αναπόφευκτο" και "ζήτημα για ολόκληρη την Ευρώπη".
"Τώρα είναι καιρός να δείξουμε αλληλεγγύη για την Ανατολική και τη Βόρεια Ευρώπη στο όνομα της ασφάλειας", δήλωσε επίσης.
Η Κάγια Κάλλας, πρώην ηγέτης της Εσθονίας, που είναι τώρα επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής του μπλοκ, άφησε επίσης να εννοηθεί ότι ένα τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών θα μπορούσε να ανεγερθεί γρήγορα.
Η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ, η οποία συμμετείχε σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα μεταξύ των ανατολικών κρατών μελών σχετικά με ένα τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών, δήλωσε ότι οι ουκρανικές αρχές μπορούν "να δείξουν τι είδους αισθητήρες χρειάζεστε, τι είδους διαφορετικές γραμμές χρειάζεστε, και έχουν επίσης την παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Ουκρανία και μπορεί επίσης να επεκταθεί στην Ευρώπη".
"Έτσι, αν υπάρχει θέληση, υπάρχει τρόπος και μπορούμε να το κάνουμε επίσης πιο γρήγορα, αλλά φυσικά απαιτείται χρηματοδότηση", δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Τι συνιστά άμυνα;
Νωρίτερα φέτος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε, όπως λέει, ένα πακέτο 800 δισ. ευρώ για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης πριν από την αλλαγή της δεκαετίας, όταν ορισμένες υπηρεσίες πληροφοριών πιστεύουν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να έχει τα μέσα για να επιτεθεί σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Αλλά τα κράτη - μέλη θα πρέπει στην πραγματικότητα να βάλουν βαθιά το χέρι στα δικά τους ταμεία για την πλειοψηφία αυτών των χρημάτων, με μόνο 150 δισ. ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια, υπό μορφή δανείων, στο πλαίσιο ενός προγράμματος που ονομάζεται SAFE. Τα δύο τρίτα του φακέλου διατέθηκαν στα ανατολικά κράτη - μέλη.
Οι στόχοι των διαφόρων πρωτοβουλιών είναι να κάνουν τα κράτη - μέλη να προμηθεύονται από κοινού, να επενδύουν σε κοινά λεγόμενα εμβληματικά αμυντικά έργα και κατά προτίμηση να αγοράζουν ευρωπαϊκά. Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ λέει ότι το τείχος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών αποτελεί μέρος αυτών των εμβληματικών έργων στα οποία θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα.
Η Επιτροπή έχει επίσης προτείνει μια μαζική αύξηση των κονδυλίων για την άμυνα στον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό του μπλοκ που θα διαρκέσει από το 2028.
Αλλά η συζήτηση έδειξε ότι τα κράτη - μέλη στα ανατολικά και εκείνα στα νότια έχουν μια εντελώς διαφορετική άποψη για το τι συνεπάγεται η ασφάλεια και η άμυνα και πόσο επείγον είναι.
Γεγονός που επιβεβαίωσαν την Τετάρτη ο Πέδρο Σάντσεθ και η Τζόρτζια Μελόνι, με τον Ισπανό ηγέτη να δηλώνει στους δημοσιογράφους ότι η έκτακτη ανάγκη για το κλίμα είναι μια "πτυχή της ασφάλειας (που) θα ενσωματωθεί επίσης από την κυβέρνηση της Ισπανίας σε αυτή τη συζήτηση".
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Μελόνι, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι "πρέπει να θυμόμαστε ότι τα όρια της συμμαχίας είναι πολύ μεγάλα, οπότε αν κάνουμε το λάθος να κοιτάξουμε μόνο προς τα πλάγια και ξεχάσουμε, για παράδειγμα, ότι υπάρχει μια νότια πλευρά, κινδυνεύουμε να μην είμαστε αποφασιστικοί".
Αλλά για τον Ναουσέδα της Λιθουανίας, η στάση τους χάνει το νόημα.
"Αυτό είναι το καθήκον μας, το καθήκον των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, να φέρουμε αυτή την ενέργεια στην αίθουσα, αυτή την κατανόηση, την ευαισθητοποίηση στην αίθουσα και να πείσουμε τους συναδέλφους μας, οι οποίοι βρίσκονται πιθανώς σε μεγαλύτερη απόσταση από τους εχθρούς, ότι αυτό δεν αφορά μόνο τα εθνικά μας σύνορα", είπε.
"Πρόκειται για τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είμαστε η πρώτη αμυντική γραμμή της Ευρώπης".
Αυτό το συναίσθημα επανέλαβε η Μέτε Φρέντερικσεν, η πρωθυπουργός της Δανίας και οικοδέσποινα της συνόδου κορυφής, η οποία προέτρεψε τους συναδέλφους της ηγέτες να "αφήσουν την εθνική μας προοπτική (όταν) μιλούν για την ασφάλεια στην Ευρώπη και να εξετάσουν το μοτίβο με τον υβριδικό πόλεμο που διεξάγεται".
"Αν κοιτάξετε την Ουκρανία από μια ευρωπαϊκή προοπτική αντί από μια εθνική προοπτική, αν κοιτάξετε τη Ρωσία και τον υβριδικό πόλεμο από μια ευρωπαϊκή προοπτική αντί από τη δική σας εθνική προοπτική, τότε νομίζω ότι όλοι πρέπει να είναι στην ίδια σελίδα, ότι πρέπει να επανεξοπλιστούμε όλοι μας", είπε.