Οι υποψήφιες χώρες που περιμένουν να εισέλθουν στην ΕΕ πρέπει να κάνουν γεωπολιτικές επιλογές και να ευθυγραμμιστούν με τον συνασπισμό σε θεμελιώδη ζητήματα πριν από την ένταξή τους σε αυτόν, δήλωσε στο Euronews η Επίτροπος Marta Kos, αρμόδια για τη διεύρυνση της ΕΕ.
Οι χώρες που περιμένουν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να πάρουν μια γεωπολιτική απόφαση και να επιλέξουν με ποια πλευρά είναι πριν από την είσοδό τους στον συνασπισμό, δήλωσε η Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ Marta Kos στο Euronews σε αποκλειστική συνέντευξη μετά την παρουσίαση της ετήσιας αξιολόγησής της.
Τα σχόλιά της διατυπώνονται αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε αυτήν την εβδομάδα ενημέρωση σχετικά με τη διαδικασία διεύρυνσης για τις υποψήφιες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, της Μολδαβίας και των Δυτικών Βαλκανίων.
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ΕΕ αναζωπύρωσε τις στάσιμες προσπάθειες γύρω από τη διεύρυνση, κάτι που δείχνει έναν γεωπολιτικό ανταγωνισμό για επιρροή στην περιοχή.
«Θα μπορούσαμε να δούμε την Ευρώπη ενωμένη για πρώτη φορά κάτω από την ίδια στέγη, αλλά αυτό σημαίνει επίσης πραγματοποίηση επιλογών», δήλωσε η Kos στη Σύνοδο Κορυφής του Euronews για τη Διεύρυνση που διεξήχθη στις Βρυξέλλες αυτήν την εβδομάδα.
«Αν στραφείτε προς τη Ρωσία ή δεν εφαρμόσετε κυρώσεις, αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να ανεχτούμε.»
Ενώ η ΕΕ ισχυρίζεται ότι θέλει να μεγαλώσει τον συνασπισμό, επιμένει επίσης ότι πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις και ότι τα νέα μέλη πρέπει να συμμερίζονται θεμελιώδεις απόψεις σε βασικά ζητήματα για να αποφευχθεί η επανάληψη της εμπειρίας με την Ουγγαρία. Η χώρα, υπό τον πρωθυπουργό Viktor Orbán, έχει απομακρυνθεί από την ευρωπαϊκή συναίνεση και ακολουθεί επιθετική πολιτική βέτο στις κοινές πολιτικές.
Για να αποφευχθεί αυτό, η Επιτροπή διερευνά ισχυρότερες εγγυήσεις για τα νέα μέλη όσον αφορά το κράτος δικαίου, με το αιτιολογικό ότι «είναι λόγος ανησυχίας για τα κράτη μέλη και τους Ευρωπαίους πολίτες» το κατά πόσον οι υποψήφιες χώρες θα τηρήσουν τις υποσχέσεις τους μόλις γίνουν μέλη, δήλωσε η Kos.
Ένταξη σε δύο επίπεδα;
Ερωτηθείσα εάν τα νέα κράτη μέλη θα μπορούσαν να στερηθούν τα πλήρη δικαιώματα ψήφου τους κατά τη διάρκεια μιας δοκιμαστικής περιόδου, η Kos δήλωσε στο Euronews ότι δεν τάσσεται υπέρ της ένταξης σε δύο επίπεδα.
«Είμαι αυστηρά αντίθετη σε αυτό. Δεν μπορούμε να έχουμε πολίτες δεύτερης κατηγορίας», πρόσθεσε.
Η Kos κάλεσε επίσης τα κράτη μέλη να δώσουν πολιτική ώθηση πέρα από τις τεχνικές εργασίες για να αρθεί το αδιέξοδο στη διαδικασία ως αποτέλεσμα του βέτο του Orbán για την Ουκρανία, το οποίο εμπόδισε την έναρξη των διαπραγματεύσεων ομάδων, που είναι ένα απαιτούμενο βήμα, και επηρέασε και τη Μολδαβία.
Στην έκθεση, η Επιτροπή υπέδειξε το Μαυροβούνιο ως την πρώτη χώρα που θα ενταχθεί στη συνέχεια, μαζί με την Αλβανία. Επίσης, εξήρε τις προσπάθειες της Μολδαβίας και προέτρεψε την Ουκρανία να συνεχίσει τη μεταρρυθμιστική της ατζέντα, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση της διαφθοράς.
Η Επιτροπή επισήμανε ότι το Κίεβο έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο σε έκτακτες συνθήκες πολέμου.
Όσον αφορά τη Σερβία, σημειώνει ότι η χώρα έχει οπισθοδρομήσει ως προς το κράτος δικαίου και καταγγέλλει την υπερβολική χρήση αστυνομικής βίας για την καταστολή των διαδηλωτών. Η κυβέρνηση του προέδρου της Σερβίας Aleksandar Vučić αντιμετωπίζει εδώ και έναν χρόνο πρωτόγνωρες διαμαρτυρίες μετά τη μοιραία κατάρρευση της οροφής σιδηροδρομικού σταθμού, από την οποία έχασαν τη ζωή τους 16 άνθρωποι.
Η Επίτροπος Kos δήλωσε ότι η εξωτερική πολιτική του προέδρου Vučić, από τη Ρωσία μέχρι τις κυρώσεις, έρχεται σε αντίθεση με την ατζέντα της ΕΕ.
«Το δικαστικό σώμα είναι σε μεγάλο βαθμό υπό την επιρροή του προέδρου. Τίποτα δεν συμβαίνει όσον αφορά την ΕΕ και τη διεύρυνση χωρίς τον πρόεδρο», δήλωσε η ίδια στο Euronews.
«Ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, ακαδημαϊκή ελευθερία, ελευθερία διαμαρτυρίας. Υπήρξε οπισθοδρόμηση.»
Η Kos δήλωσε ότι θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τις σερβικές αρχές και ότι θα απλώσει «το χέρι στον λαό της Σερβίας, γιατί θέλουμε τη Σερβία στην ΕΕ, μια δημοκρατική Σερβία».
Η Επιτροπή προχώρησε σε αυστηρή αξιολόγηση της υποψηφιότητας της Γεωργίας, χαρακτηρίζοντάς την ως υποψήφια χώρα «μόνο κατ' όνομα» μετά τις ταραχώδεις βουλευτικές εκλογές του 2024 και το αποτέλεσμα που αμφισβητείται από την αντιπολίτευση του κυβερνώντος κόμματος «Γεωργιανό Όνειρο».
«Η κατάσταση επιδεινώθηκε απότομα, με σοβαρή οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας που χαρακτηρίζεται από ταχεία διάβρωση του κράτους δικαίου και σοβαρούς περιορισμούς στα θεμελιώδη δικαιώματα», προστίθεται στην έκθεση.