Περισσότερα από εκατό έργα της διάσημης Αμερικανίδας καλλιτέχνιδας Cindy Sherman παρουσιάζονται στην έκθεση με τίτλο «Cindy Sherman at Cycladic: Πρώιμα έργα» που φιλοξενείται από τις 30 Μαΐου έως τις 4 Νοεμβρίου 2024 στο Μέγαρο Σταθάτου.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈνα ακόμη μεγάλο όνομα της σύγχρονης τέχνης έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε στο πλαίσιο των μεγάλων εκθέσεων που διοργανώνει τα τελευταία χρόνια στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Περισσότερα από εκατό έργα της διάσημης Αμερικανίδας καλλιτέχνιδας Cindy Sherman παρουσιάζονται στην έκθεση με τίτλο «Cindy Sherman at Cycladic: Πρώιμα έργα» που φιλοξενείται από τις 30 Μαΐου έως τις 4 Νοεμβρίου 2024 στο Μέγαρο Σταθάτου.
Η Cindy Sherman έχει εκθέσει στα μεγαλύτερα μουσεία και διοργανώσεις στον κόσμο. Είναι η πρώτη μουσειακή έκθεση με φωτογραφικά έργα της στην Ελλάδα και η επιλογή έγινε από την ίδια τη δημιουργό με γνώμονα το χώρο. Γι’ αυτό το λόγο παρουσιάζονται έργα-ορόσημα από την πρώιμη σειρά φωτογραφιών Untitled Film Stills (1977-1980), καθώς και από τις σειρές Rear Screen Projections (1980), Centerfolds (1981) και Color Studies (1981-1982) και όχι τα τεράστιας κλίμακας έργα της. Η έκθεση πραγματοποιείται με κύριο χορηγό την Rolex.
Η καλλιτεχνική πρακτική της Cindy Sherman, που κινείται ανάμεσα στη φωτογραφία και την περφόρμανς, την καθιέρωσε ως πρωτοπόρο του μέσου στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Είναι μια από τις επιδραστικότερες δημιουργούς τα τελευταία 40 χρόνια, που καθόρισε με το έργο της, την πορεία της σύγχρονης τέχνης. Η καλλιτέχνιδα δουλεύει μόνη της στο στούντιο, αναλαμβάνοντας η ίδια τον ρόλο της μακιγιέζ, της κομμώτριας, της στυλίστριας και της σκηνοθέτιδας, καθώς μεταμορφώνεται σε διάφορους επινοημένους χαρακτήρες που απαθανατίζει στις φωτογραφίες της.
Αντλώντας έμπνευση από την αναπαραγωγή γυναικείων εικόνων και στερεοτύπων από την τηλεόραση, τον κινηματογράφο και τις διαφημίσεις, όπως η μοιραία γυναίκα, τα κορίτσια καριέρας, η νοικοκυρά, τα έργα της Sherman ασκούν κριτική στους παραδοσιακούς ρόλους και την ταυτότητα των φύλων.
«Είχαμε πολλά χρόνια να κάνουμε μια έκθεση για το ρόλο της γυναίκας, παρόλο που η μόνιμη συλλογή κυκλαδικής τέχνης του μουσείου αποτελείται από γυναικεία ειδώλια, χωρίς να ξέρουμε τι θέση της γυναίκας στην κυκλαδική κοινωνία. Μια κοινωνία που ήταν μητριαρχική. Και στις υπόλοιπες συλλογές αρχαιοελληνικής τέχνης του μουσείου μας, εντοπίζει κανείς πολλά στοιχεία για το ρόλο της γυναίκας στην αρχαιότητα. Από την άλλη πλευρά, η δουλειά της Cindy Sherman αποκαλύπτει και επιχειρεί να αποδομήσει τους ρόλους και τα στερεότυπα των γυναικών, θέτοντας ερωτήματα σχετικά με το πώς έχει εξελιχθεί η αναπαράσταση της γυναίκας με την πάροδο του χρόνου και πώς έχουν αλλάξει οι κοινωνικές προσδοκίες, καθώς και σχετικά με τον ρόλο της τέχνης στη διαμόρφωση ή την αμφισβήτηση των πολιτισμικών αντιλήψεων» ανέφερε στη συνέντευξη τύπου η Σάντρα Μαρινοπούλου, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
«Η απόφασή μας να προσκαλέσουμε την Cindy Sherman προέκυψε από μια συζήτηση πριν κάποια χρόνια, για το ρόλο της γυναίκας αλλά και για την ενδοοικογενειακή βία στην Ελλάδα. Για το πώς αυτές οι αλλαγές ρόλων και η κοινωνική πίεση είναι ένας από τους λόγους της αύξησης της ενδοοικογενειακής βίας. Η Cindy Sherman ήταν μια από τις καλύτερες επιλογές για να συζητήσουμε αυτό το θέμα, το έργο της οποίας μας δίνει τη δυνατότητα να μιλήσουμε για πολύ περισσότερα θέματα. Συζητώντας με την Sherman και το στούντιό της, καταλήξαμε ότι οι πρώτες ενότητες έργων της ήταν οι πιο σωστές να δείξουμε, σε σχέση με αυτό το θέμα. Η ίδια η καλλιτέχνις ήταν αυτή που επιμελήθηκε την έκθεση και όλα παρουσιάζονται όπως ακριβώς θέλει η ίδια. Για μένα είναι ιδιαίτερη επίκαιρη σήμερα. Αφορά τη νέα γενιά, γιατί τα νέα παιδιά καταναλώνουν πολύ εικόνα και δημιουργούν τη δική τους εικόνα, τους δικούς τους χαρακτήρες στα social media. Πολλά από αυτά που κάνουν δεν είναι συνειδητά» τόνισε η Αφροδίτη Γκόνου, σύμβουλος του προγράμματος σύγχρονης τέχνης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Στην έκθεση παρουσιάζεται πλήρης η σειρά εβδομήντα ασπρόμαυρων φωτογραφιών Untitled Film Stills (1977-1980), την οποία η Sherman ξεκίνησε αμέσως μόλις μετακόμισε στη Νέα Υόρκη το 1977, σε ηλικία είκοσι τριών ετών. Είναι μια λεπτομερής φωτογραφική εγκυκλοπαίδεια γυναικείων στερεοτύπων. Αντλώντας έμπνευση από το Χόλιγουντ της δεκαετίας του 1950 και του 1960, τα φιλμ νουάρ, τις B movies και τις ταινίες του ανεξάρτητου ευρωπαϊκού κινηματογράφου, η Sherman δημιούργησε εικόνες που θυμίζουν το ύφος των λήψεων που χρησιμοποιούσαν τα κινηματογραφικά στούντιο για να διαφημίσουν τις ταινίες τους.
Οι εικόνες αυτές παραπέμπουν σε συγκεκριμένους τύπους χαρακτήρων και σε στερεοτυπικές γυναικείες εικόνες. Αποτέλεσαν αφετηρία συζήτησης για τους ρόλους των φύλων, τον φεμινισμό και την αναπαράσταση, ενώ παράλληλα παραμένουν σκοπίμως διφορούμενες και ανοιχτές σε διαφορετικές ερμηνείες. Έχουν διαχρονική αξία, καθώς η καλλιτέχνις μας καλεί να αναρωτηθούμε για όσα ξέρουμε για τα γυναικεία στερεότυπα.
Το 1980 η Sherman στράφηκε στην έγχρωμη φωτογραφία δημιουργώντας τη σειρά που είναι γνωστή ως Rear Screen Projections (1980). Πρόκειται για αινιγματικές γυναίκες σε ένα αστικό τοπίο με έντονες εκφράσεις. Στα έργα αυτά, για τα οποία πόζαρε μπροστά σε τοποθεσίες που προβάλλονταν σε μεγάλη οθόνη, εφάρμοσε την τεχνική που χρησιμοποιούσε συχνά ο Άλφρεντ Χίτσκοκ. Η τεχνική αυτή της προσέφερε μεγαλύτερο έλεγχο επί του τελικού αποτελέσματος, συνεχίζοντας έτσι τον καλλιτεχνικό της διάλογο με τον κινηματογράφο.
Οι συγκεκριμένες φωτογραφίες δημιουργήθηκαν εξ ολοκλήρου στο στούντιο με την ίδια να συνεχίζει να έχει τον ρόλο του μοντέλου και παρουσιάζουν έντονα το στοιχείο του τεχνάσματος, θολώνοντας τα όρια της πραγματικότητας και αφήνοντας την αφήγηση των σκηνών σκόπιμα ασαφή.
Ένα χρόνο αργότερα, το περιοδικό τέχνης Artforum ανέθεσε στη Sherman να δημιουργήσει νέες εικόνες – πρόσκληση που οδήγησαν στη σειρά φωτογραφιών Centerfolds (1981). Με ξεκάθαρες αναφορές σε ερωτικές εικόνες γυναικών που συνήθως συναντούσε κανείς στα «σαλόνια» των ανδρικών περιοδικών της εποχής, η Sherman αμφισβήτησε το διαδεδομένο τρόπο κατανάλωσης εικόνων, ειδικά όσων απεικονίζουν γυναίκες, εστιάζοντας στην ηδονοβλεπτική ματιά του θεατή.
Το περιοδικό δεν δημοσίευσε ποτέ τις συγκεκριμένες φωτογραφίες από φόβο για τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης. Οι φωτογραφίες αυτές όμως, αποτελούν μία από τις πιο γνωστές σειρές έργων της Sherman με πρωταγωνίστρια και πάλι την ίδια σε διαφορετικές συνθέσεις. Και πάλι πρωταγωνιστής είναι το χρώμα και η έκφραση των νεαρών γυναικών. Στην έκθεση παρουσιάζονται 9 από τις 12 φωτογραφίες της συγκεκριμένης ενότητας.
Η σειρά Color Studies (1981-1982), τέλος, περιλαμβάνει κάθετα έργα μεγάλης κλίμακας, στα οποία γίνεται εμφανής ο πειραματισμός της Sherman με το χρώμα και την σκιά και υπάρχει μια έντονη διάθεση ενδοσκόπησης. Σε αυτή τη σειρά, η Sherman συνεχίζει να φωτογραφίζει τον εαυτό της κοιτάζοντας απευθείας τον φωτογραφικό φακό και κατ' επέκταση τον θεατή. Είναι έργα που έγιναν στο στούντιό της και έχουν υποστεί ιδιαίτερη επεξεργασία. Πρόκειται, και σε αυτή την περίπτωση, για επινοημένες εικόνες που φέρνουν σε πρώτο πλάνο τα εύθραυστα όρια ανάμεσα στο τι είναι πραγματικό και τι τεχνητό, καλύπτοντας και αποκαλύπτοντας τα θέματα των λήψεων μέσω της σκιάς και του φωτός.
Η σειρά αποκαλύπτει την αγάπη της για τη μόδα, τα περιοδικά και δείχνει ότι η δημιουργός έχει πλέον αποκτήσει αυτοπεποίθηση στην εικαστική της φωνή και το όραμά της, δημιουργώντας πορτρέτα που αφήνουν ερωτηματικά στον θεατή για το ποια είναι η απεικονιζόμενη γυναίκα και τι ακριβώς της συμβαίνει.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης «Cindy Sherman at Cycladic: Πρώιμα έργα» θα προβάλλεται εικοσάλεπτο απόσπασμα για τη Cindy Sherman από την ταινία με τίτλο Transformation, μια παραγωγή του Art21 του 2009. Πρόκειται για μια ανασκόπηση επιλεγμένων έργων της Sherman και της δημιουργικής διαδικασίας που ακολουθεί για περισσότερα από σαράντα χρόνια.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Παράλληλα με την έκθεση της Cindy Sherman, στην πτέρυγα της Νεοφύτου Δούκα θα παρουσιάζεται μια μικρή αρχαιολογική έκθεση με τίτλο «Οι πολλαπλοί ρόλοι της γυναίκας στην Aρχαιότητα. Μέσα από τις μόνιμες εκθέσεις του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης». Η έκθεση έχει θέμα τους πολυδιάστατους και πολυσχιδείς ρόλους της γυναίκας στην αρχαιότητα όπως αυτοί καταγράφονται μέσα από αρχαιότητες των μόνιμων εκθέσεων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Εκτίθενται ειδικότερα εννέα επιλεγμένα αντικείμενα των μόνιμων συλλογών του Μουσείου που αφορούν στη γυναίκα και χρονολογούνται από τις απαρχές της προϊστορίας των Κυκλάδων μέχρι και την ελληνιστική εποχή: Μαρμάρινα κυκλαδικά ειδώλια, πήλινες «Ταναγραίες» ή Κύπριες ιέρειες μαζί με δισδιάστατες θεές σε αγγεία προσφέρουν το υπόβαθρο ώστε να εξεταστεί διαχρονικά η γυναικεία μορφή. Επίσης θα προβάλλεται σύντομη ταινία με θέμα την εξελισσόμενη θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα στην οποία επιλεγμένα αντικείμενα του Μουσείου αφηγούνται τους πολλαπλούς γυναικείους ρόλους.
Βιογραφικό Cindy Sherman
Η Cindy Sherman γεννήθηκε το 1954 στο Glen Ridge του Νιου Τζέρσεϋ της Νέας Υόρκης. Ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Ήταν η μικρότερη από τα πέντε παιδιά της οικογένειας. Πέρασε τα παιδικά της χρόνια βλέποντας πολύ κινηματογράφο και τηλεόραση και διαβάζοντας περιοδικά. Βασικό της ενδιαφέρον κάθε στοιχείο της ποπ κουλτούρας της εποχής της. Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, οι ανατρεπτικές φωτογραφίες της διερευνούν θέματα σχετικά με την αναπαράσταση και την ταυτότητα στα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας. Η Sherman ήρθε στο προσκήνιο στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ως μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας Pictures Generation μαζί με καλλιτέχνες όπως οι Sherrie Levine, Richard Prince και Louise Lawler. Στράφηκε στη φωτογραφία κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο Κρατικό Κολλέγιο του Μπάφαλο στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Το 1975 κάνει την πρώτη σειρά φωτογραφιών με τίτλο «Photo Book» με πρωταγωνίστρια την ίδια και το 1976 τη σειρά «Bus Riders». Το 1977, λίγο καιρό αφότου μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, ξεκίνησε τη διεθνώς αναγνωρισμένη σειρά φωτογραφιών Untitled Film Stills.
Η Sherman συνέχισε να ανακατασκευάζει περσόνες οικείες και γνώριμες στη συλλογική συνείδηση με τρόπους που συχνά προκαλούν αμηχανία. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980 είχε ξεκινήσει να διερευνά, μέσω της εικαστικής της γλώσσας, τις πιο γκροτέσκες πτυχές της ανθρωπότητας μέσα από τον φακό του τρομακτικού και του αποτρόπαιου, όπως φαίνεται σε έργα της όπως τα Fairy Tales (1985) και Disasters (1986-1989). Σε αυτές τις ιδιαίτερα σπλαχνικές εικόνες, η Sherman εισήγαγε εμφανή προσθετικά στοιχεία και κούκλες, τα οποία αργότερα θα χρησιμοποιούνταν σε έργα της όπως η σειρά Sex Pictures (1992). Στα περίφημα History Portraits που ξεκίνησε το 1988, χρησιμοποίησε αυτά τα θεατρικά εφέ για να αποδομήσει, αντί να διατηρήσει, οποιαδήποτε εντύπωση ψευδαίσθησης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Sherman χρησιμοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία για να επεξεργαστεί περαιτέρω τους χαρακτήρες που πρωταγωνιστούν στις φωτογραφίες της. Στη σειρά Clown (2003) πρόσθεσε ψυχεδελικά σκηνικά –ταυτόχρονα παιχνιδιάρικα και απειλητικά– θέλοντας να εξερευνήσει τη διαφορά μεταξύ της εξωτερικής περσόνας και της εσωτερικής ψυχολογίας του υποκειμένου της. Στα έργα Society Portraits (2008) χρησιμοποίησε μια πράσινη οθόνη (green screen) για να δημιουργήσει μεγαλοπρεπή περιβάλλοντα και να απεικονίσει γυναίκες ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Αυτά τα ψηφιακά επεξεργασμένα σκηνικά που φωτογράφισε η Sherman προσθέτουν ένα γοητευτικό προσωπείο στις γυναίκες που απεικονίζει η Sherman – πρόσωπα βαριά μακιγιαρισμένα και απορροφημένα από την κοινωνική τους θέση εν αναμονή της επικείμενης γήρανσης.
Στη σειρά φωτογραφικών τοιχογραφιών που δημιούργησε το 2010 και παρουσιάστηκαν στην αναδρομική της έκθεση στο MoMA το 2012, η Sherman εμφανίζεται με πολλούς διαφορετικούς χαρακτήρες μπροστά σε ένα ψηφιακό φόντο με κακοφτιαγμένες περούκες, μεσαιωνική ενδυμασία και χωρίς μακιγιάζ, χρησιμοποιώντας το Photoshop για να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά του προσώπου της. Στη σειρά Flappers (2016) ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με την τρωτότητα της διαδικασίας γήρανσης των στάρλετ του Χόλιγουντ κατά τη δεκαετία του 1920, οι οποίες ποζάρουν με εντυπωσιακές ενδυμασίες από την περίοδο της ακμής τους φορώντας υπερβολικό μακιγιάζ.
Το 2017 η Sherman άρχισε να ανεβάζει στο Instagram πορτραίτα στα οποία έχει χρησιμοποιήσει διάφορες εφαρμογές αλλοίωσης χαρακτηριστικών προσώπου, μεταμορφώνοντας τον εαυτό της σε μια πληθώρα πρωταγωνιστριών μέσα σε καλειδοσκοπικά σκηνικά. Αποπροσανατολιστικές και αλλόκοτες, οι αναρτήσεις της αναδεικνύουν τον αποστασιοποιημένο χαρακτήρα του Instagram από την πραγματικότητα και την κατακερματισμένη αίσθηση του Εαυτού στη σύγχρονη κοινωνία, την οποία η Sherman έχει συμπυκνώσει μοναδικά στα έργα της από την αρχή της καριέρας της.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Μέγαρο Σταθάτου
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΒασιλίσσης Σοφίας & Ηροδότου 1, τηλ.: (+30) 210 7228321-3
«Cindy Sherman at Cycladic: Πρώιμα έργα»
Διάρκεια: 30 Μαΐου-4 Νοεμβρίου 2024
Τιμές εισιτηρίων: 16€ & 12€ μειωμένο
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕισιτήριο ξενάγησης: 19€ & 15€ μειωμένο
Το εισιτήριο της ξενάγησης είναι διαθέσιμο μόνο ηλεκτρονικά
Ξεναγήσεις κοινού: Aπό 13/6 και κάθε Πέμπτη, 13:00 ξενάγηση στα αγγλικά, 18:00 ξενάγηση στα ελληνικά
Έως 20 άτομα ανά ξενάγηση
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΏρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10:00-17:00, Πέμπτη: 10:00-20:00, Κυριακή: 11:00-17:00, Τρίτη: Κλειστά
