Οι ΗΠΑ τείνουν να κάνουν πινγκ-πονγκ για τον κανόνα με βάση το πολιτικό κόμμα του προέδρου, αλλά η εκδοχή του Τραμπ προχωράει περισσότερο από τις προηγούμενες απαγορεύσεις.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επανέφερε την απαγόρευση χρηματοδότησης που στοχεύει τις διεθνείς υπηρεσίες αμβλώσεων, με πιθανές επιπτώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
Οι κλινικές υγείας και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί στις αναπτυσσόμενες χώρες προετοιμάζονται για μαστίγιο καθώς τίθεται σε ισχύ η λεγόμενη πολιτική της Πόλης του Μεξικού, η οποία θα περιορίσει την πρόσβαση στην αντισύλληψη, την άμβλωση και άλλες υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας.
Αφήνει επίσης τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε δύσκολη θέση, καθώς αποφασίζουν ποια προγράμματα θα υποστηρίξουν και ποια θα αφήσουν στο περιθώριο.
Ακολουθούν όσα πρέπει να γνωρίζετε για την Πολιτική της Πόλης του Μεξικού και πώς αυτή θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την παγκόσμια υγεία τα επόμενα χρόνια.
Τι είναι η Πολιτική της Πόλης του Μεξικού;
Η Πολιτική της Πόλης του Μεξικού -που ονομάζεται επίσης "παγκόσμιος κανόνας φίμωσης"- εμποδίζει τις ΗΠΑ να χρηματοδοτούν οποιεσδήποτε ξένες μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) που πραγματοποιούν αμβλώσεις, προσφέρουν συμβουλές για αμβλώσεις ή παρέχουν πληροφορίες για τις αμβλώσεις, ακόμη και αν χρησιμοποιούν δικά τους χρήματα για να το κάνουν.
Ο κανόνας δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1980 και έκτοτε οι Αμερικανοί πρόεδροι τον έχουν αλλάξει, με τους Ρεπουμπλικάνους να τον εφαρμόζουν και τους Δημοκρατικούς να τον καταργούν.
Ανεξάρτητα από το ποιος είναι στην εξουσία, ένας ξεχωριστός νόμος των ΗΠΑ εμποδίζει τη χώρα να χρηματοδοτεί απευθείας τις αμβλώσεις στο εξωτερικό.
Ο Τραμπ επέκτεινε την πολιτική αυτή στην πρώτη του θητεία. Προηγουμένως ίσχυε για προγράμματα οικογενειακού προγραμματισμού, αλλά έθεσε την απαγόρευση ως προϋπόθεση για τις ομάδες που λαμβάνουν οποιαδήποτε αμερικανική βοήθεια για την παγκόσμια υγεία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επικεντρώνονται στον HIV, την ελονοσία, τη διατροφή, τη φυματίωση και την υγεία της μητέρας και του παιδιού.
Ο κανόνας ισχύει όχι μόνο για τις οργανώσεις που λαμβάνουν απευθείας χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ, αλλά και για όλες τις ομάδες με τις οποίες συνεργάζονται.
Γιατί έχει σημασία ο αμερικανικός κανόνας;
Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης της παγκόσμιας υγείας παγκοσμίως, παρέχοντας 15,1 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022, σύμφωνα με ένα πρόγραμμα παρακολούθησης με έδρα το Βερολίνο.
Το ποσό αυτό επισκιάζει τους τρεις επόμενους μεγαλύτερους δωρητές : Γερμανία (4,2 δισ. ευρώ), Ιαπωνία (3,1 δισ. ευρώ) και Ηνωμένο Βασίλειο (2 δισ. ευρώ).
Όσον αφορά στα προγράμματα αναπαραγωγικής υγείας και οικογενειακού προγραμματισμού, οι ΗΠΑ διέθεσαν περίπου 680,8 εκατ. ευρώ, περισσότερα από τις τρεις επόμενες χώρες μαζί (το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Κάτω Χώρες και η Γερμανία δαπάνησαν μαζί 635,3 εκατ. ευρώ).
Αυτό σημαίνει ότι οι πολιτικές χρηματοδότησης των ΗΠΑ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της παγκόσμιας ατζέντας για την υγεία.
Ποιοι θα επηρεαστούν από την απαγόρευση;
Την τελευταία φορά που ο Τραμπ εξέδωσε την απαγόρευση το 2017, μόνο τέσσερις από τους 733 κύριους οργανισμούς-εταίρους των ΗΠΑ αρνήθηκαν να υπογράψουν την πολιτική, σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Ένας από αυτούς ήταν η MSI Reproductive Choices με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία δήλωσε ότι "δεν έχει υπογράψει ποτέ και δεν θα υπογράψει ποτέ" τον κανόνα φίμωσης.
Αυτή τη φορά, η οργάνωση αναμένει να χάσει 14 εκατομμύρια δολάρια (13,4 εκατομμύρια ευρώ) από την αμερικανική χρηματοδότηση, αναγκάζοντάς την να περικόψει τις υπηρεσίες αντισύλληψης σε πέντε αφρικανικές χώρες.
Μεγάλο μέρος αυτού του βάρους θα βαρύνει τη Ζιμπάμπουε, όπου η MSI παρέχει το 20% όλων των υπηρεσιών αντισύλληψης, σύμφωνα με τη Sarah Shaw, αναπληρώτρια διευθύντρια υπεράσπισης της ομάδας.
"Δεν θα πάμε εκεί όπου η κυβέρνηση παρέχει ήδη [υπηρεσίες], οπότε αν μας βγάλετε από την εξίσωση, αυτό θα είναι πραγματικά σημαντικό για αυτές τις γυναίκες", δήλωσε η Shaw στο Euronews Health.
Εν τω μεταξύ, ο Michael Jennings, καθηγητής παγκόσμιας ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο SOAS του Λονδίνου, δήλωσε ότι οι οργανώσεις που θα συμφωνήσουν με τον κανόνα φίμωσης θα είναι πιθανότατα "υπερβολικά προσεκτικές" και θα περιορίσουν τις υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας από την ανησυχία ότι θα μπορούσαν να χάσουν την αμερικανική χρηματοδότηση, σε αυτό που περιέγραψε ως "ψυχρό αποτέλεσμα".
Ποιες είναι οι συνέπειες για την υγεία;
Όταν τέθηκε σε ισχύ η πολιτική της Πόλης του Μεξικού, οι υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας έκλεισαν σε μέρη όπως η Κένυα και η Ουγκάντα.
Η απαγόρευση οδηγεί σε λιγότερη χρήση αντισύλληψης και υψηλότερα ποσοστά εγκυμοσύνης και αμβλώσεων, σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2024.
"Έχει το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που σκοπεύει να κάνει", δήλωσε η Jennings στο Euronews Health.
Η πολιτική έχει δευτερογενείς επιπτώσεις σε όλο το φάσμα της υγειονομικής περίθαλψης. Μια μελέτη εκτιμά ότι μεταξύ 2017 και 2021 - την πρώτη θητεία του Τραμπ - ο κανόνας οδήγησε σε 108.000 επιπλέον θανάτους μητέρων και παιδιών και 360.000 νέες μολύνσεις από τον ιό HIV σε 30 χώρες.
Η Frances Longley, επικεφαλής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Γυναικολογίας και Μαιευτικής (FIGO) δήλωσε ότι οι περικοπές χρηματοδότησης είναι τόσο αποδιοργανωτικές επειδή οι κλινικές που παρέχουν αμβλώσεις και συναφείς υπηρεσίες προσφέρουν επίσης αντισύλληψη, εξετάσεις επιχρίσματος, θεραπεία για τον HIV και προγεννητική και βρεφική φροντίδα.
Με τον κανόνα φίμωσης σε ισχύ, οι γιατροί "θα έχουν να αντιμετωπίσουν μια εντελώς αποτρέψιμη αύξηση των γυναικών και των μωρών των οποίων τις ζωές δεν μπορούν να σώσουν, και τιμωρητικούς περιορισμούς στα δικαιώματά τους να μιλήσουν γι' αυτό", δήλωσε ο Longley στο Euronews Health.
Πώς εντάσσεται η Ευρώπη;
Ορισμένες χώρες, όπως η Ολλανδία, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, διαθέτουν ήδη ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου προϋπολογισμού τους για την υγεία για τον οικογενειακό προγραμματισμό και τις υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας.
Όμως, οι ευρωπαϊκές χώρες και οργανισμοί θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερη πίεση για να καλύψουν τα κενά χρηματοδότησης που αφήνει η πολιτική της Πόλης του Μεξικού.
Όταν ο κανόνας φίμωσης εφαρμόστηκε για τελευταία φορά το 2017, μια ομάδα κυβερνήσεων, ΜΚΟ και ιδιωτών δωρητών σε εννέα χώρες της ΕΕ - Βέλγιο, Κύπρος, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Σλοβενία και Σουηδία - συγκέντρωσε 460 εκατομμύρια ευρώ για να μετριάσει το έλλειμμα.
Ο Shaw δήλωσε ότι το MSI βρίσκεται ήδη σε συνομιλίες με πιθανούς δωρητές, αλλά ότι "η Ευρώπη είναι ένα πολύ διαφορετικό μέρος από αυτό που ήταν το 2017", επικαλούμενος οικονομικές ανησυχίες γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία και το ΝΑΤΟ.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες παλεύουν επίσης με άλλες ελλείψεις στη χρηματοδότηση της υγείας, αφού ο Τραμπ δήλωσε ότι θα αποσύρει τις ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και θα διακόψει όλη την εξωτερική βοήθεια για 90 ημέρες για να επανεκτιμήσει αν ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της πολιτικής του.
"Άλλοι δωρητές - όχι μόνο οι Ευρωπαίοι, αλλά και η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και άλλοι - αναμένεται επίσης να αναλάβουν μέρος του ελλείμματος", δήλωσε ο Jennings, αλλά "δεν θα αναληφθεί όλο".