Η διεύρυνση αναφέρεται συχνά ως η πιο αποτελεσματική εξωτερική πολιτική της ΕΕ, αλλά από το μεγαλύτερο κύμα νέων μελών που εντάχθηκαν το 2004 η διαδικασία είναι στάσιμη σε μεγάλο βαθμό.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Σε μια συζήτηση στο Νταβός, την οποία συντόνισε το Euronews, οι πρωθυπουργοί της Κροατίας και του Μαυροβουνίου, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας και η Ευρωπαία Επίτροπος για τη Διεύρυνση συζήτησαν για το πώς η ΕΕ μπορεί να αναζωογονήσει τη διαδικασία διεύρυνσής της.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εισήγαγε μια ανανεωμένη αίσθηση επείγοντος όσον αφορά τις συζητήσεις προσχώρησης στην ΕΕ. Αλλά η διαδικασία είναι μάλλον αργή. Οι προσπάθειες προσχώρησης ορισμένων υποψηφίων καθυστερούν για περισσότερο από μια δεκαετία. Η Επίτροπος της ΕΕ για τη Διεύρυνση Marta Kos παραδέχεται ότι μετά την ένταξη δέκα χωρών στον συνασπισμό το 2004 και την πιο πρόσφατη προσχώρηση της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Κροατίας το 2013, οι οικονομικές και γεωπολιτικές προοπτικές έχουν αλλάξει θεμελιωδώς.
«Και τότε θεωρούνταν ότι ήταν πιο σημαντική η είσοδος ή η μέριμνα για την εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε η Marta Kos, προσθέτοντας ότι το κράτος δικαίου έχει καταστεί σημαντική πτυχή.
«Έχουμε ορισμένες χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν ακολουθούν το κράτος δικαίου. Και με τα πολλά κράτη μέλη είδαμε κατά κάποιον τρόπο φόβο ότι αυτό ίσως βλάψει την Ευρωπαϊκή Ένωση με την έννοια του ότι δεν πρέπει να επιτρέψουμε είσοδο σε καμία χώρα που πραγματικά δεν είναι 100% έτοιμη να εισέλθει, όχι μόνο ως προς το οικονομικό κομμάτι.»
Μοιραζόμενος την εμπειρία με τον πρωθυπουργό του Μαυροβουνίου και τον υπουργό Εξωτερικών της Ουκρανίας, ο πρωθυπουργός της Κροατίας Andrej Plenković επεσήμανε ότι ακόμη και αν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να ενταχθεί η χώρα του στην ΕΕ το 2013, ο μεγαλύτερος έλεγχος άξιζε τον κόπο. «Ο οικονομικός αντίκτυπος και ο αναπτυξιακός αντίκτυπος, οι υποδομές, μαζί και οι αξίες, το κράτος δικαίου και ό,τι συνεπάγεται αυτό, εκτιμήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από τους πολίτες της Κροατίας και την κοινωνία και η χώρα δείχνει πολύ διαφορετική τώρα. Θα έλεγα πολύ καλύτερη.»
Το Μαυροβούνιο μπορεί να θεωρηθεί ότι έφτασε πιο μακριά από όλους στη διαδικασία προσχώρησης μεταξύ των εννέα υποψήφιων χωρών. Ο πρωθυπουργός της χώρας δήλωσε ότι το σχέδιο του Μαυροβουνίου παραμένει αμετάβλητο: να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις μέχρι το τέλος του 2026, ώστε «το 2028 να γίνουμε το 28ο κράτος μέλος».
Ωστόσο, ο Milojko Spajić επέμεινε ότι η διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ δεν είναι «στην πραγματικότητα διαγωνισμός», ενώ απέρριψε την ιδέα ότι η επιτάχυνση της υποψηφιότητας της Ουκρανίας μπορεί να έχει προκαλέσει έχθρα μεταξύ άλλων υποψηφίων για ένταξη. «Το λατρεύουμε», δήλωσε ο Spajić. «Θέλουμε ακόμα πιο γρήγορα.»
Ο Andrii Sybiha, υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, πρόσθεσε ότι η ΕΕ «δεν μας κάνει χάρη», διότι πιστεύει ότι η χώρα «θα συμβάλει στην ισχύ της ΕΕ» χάρη στην εμπειρία της στο πεδίο της μάχης, την τεχνολογία και τις αμυντικές βιομηχανίες της.
«Το κόστος θα ανέρχεται περίπου στο 0,17% του ΑΕΠ της ΕΕ, εάν μιλάμε για τη διεύρυνση με εννέα χώρες», δήλωσε.
Για το Μαυροβούνιο και την Ουκρανία οι προσδοκίες είναι σίγουρα υψηλές για το 2025 και οι δύο υποψήφιες χώρες ελπίζουν να σημειώσουν μεγαλύτερη πρόοδο το 2025. Σύμφωνα με τη Marta Kos, η Πολωνία και η Δανία θα μπορούσαν να αποτελέσουν «τις καλύτερες προεδρίες [του Συμβουλίου της ΕΕ] όσον αφορά τη διεύρυνση».
Ο πρωθυπουργός της Κροατίας Andrej Plenković τόνισε ότι δεν έχει «δει εδώ και πολύ καιρό μια τόσο θετική στάση για τη διεύρυνση» από αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.