Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η τρέχουσα ρητορική για την κλιματική αλλαγή μπορεί να διευκολύνει τη διάδοση της παραπληροφόρησης.
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο ΟΗΕ για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής ίσως μπερδεύει το κοινό και τροφοδοτεί την παραπληροφόρηση.
Μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Έσσεξ, η οποία πραγματοποίησε έρευνα σε περισσότερους από 4.000 κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου, διαπίστωσε ότι ορισμένες λέξεις που χρησιμοποιεί η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) κάνουν το κοινό να θεωρεί ότι οι επιστήμονες είναι «διχασμένοι» και ότι οι προβλέψεις είναι «ακραίες ή μη ρεαλιστικές».
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Nature Climate Change, υποστηρίζει ότι η IPCC (που δημιουργήθηκε για να παρέχει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ουδέτερες και τακτικές επιστημονικές αξιολογήσεις για την κλιματική αλλαγή, τις επιπτώσεις της και τους πιθανούς μελλοντικούς κινδύνους) ίσως, άθελά της, «διαβρώνει» την εμπιστοσύνη του κοινού στην επιστήμη λόγω συγκεκριμένων διατυπώσεων.
Πώς η γλώσσα για το κλίμα διαμορφώνει την αντίληψη του κοινού
Η IPCC χρησιμοποιεί τους όρους «απίθανο» ή «η πιθανότητα είναι χαμηλή» για γεγονότα όπως η μεγάλης κλίμακας άνοδος της στάθμης της θάλασσας, όπου η πιθανότητα να συμβούν είναι μικρότερη από 33%.
Η καθηγήτρια Marie Juanchich από το Τμήμα Ψυχολογίας διαπίστωσε ότι αυτή η διατύπωση πλαισιώνει τα αποτελέσματα αρνητικά και συνδέεται με εκφράσεις που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι στην καθημερινή τους συζήτηση όταν διαφωνούν ή αμφισβητούν την αλήθεια όσων έχουν ακούσει.
Ως αποτέλεσμα, η ακρόαση του «απίθανο» οδήγησε τους συμμετέχοντες στη μελέτη να πιστέψουν ότι οι κλιματικοί επιστήμονες διαφωνούν μεταξύ τους, ακόμη κι όταν δεν συμβαίνει αυτό.
Ο κίνδυνος παραπληροφόρησης για την κλιματική αλλαγή
Αυτή η παρερμηνεία μπορεί να διευκολύνει τη διάδοση της κλιματικής παραπληροφόρησης , με τη μελέτη να διαπιστώνει ότι αυτό υπερβαίνει πολιτικούς προσανατολισμούς και πεποιθήσεις για την κλιματική αλλαγή.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η παραπληροφόρηση είναι ψευδείς ή εκτός συμφραζομένων πληροφορίες που κάποιος παρουσιάζει ως γεγονός. Αυτό δεν είναι το ίδιο με παραπληροφόρηση, η οποία είναι εσκεμμένα ψευδής και σκοπεύει να εξαπατήσει το κοινό.
Μπορούν μικρές αλλαγές στη διατύπωση να βοηθήσουν την κατανόηση του κοινού;
Σε οκτώ πειράματα, η Juanchich διαπίστωσε ότι μικρές αλλαγές στη διατύπωση, όπως η χρήση της φράσης «υπάρχει μικρή πιθανότητα», στρέφουν την προσοχή στους λόγους για τους οποίους κάτι μπορεί να συμβεί και αυξάνουν την εμπιστοσύνη στις προβλέψεις.
«Αν και πρόκειται για μια απλή αλλαγή στη διατύπωση, μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά, καθώς πολλά γεγονότα χαμηλής πιθανότητας μπορούν παρ’ όλα αυτά να έχουν σοβαρές επιπτώσεις», προσθέτει.
«Μια πιθανότητα 20% για ακραία άνοδο της στάθμης της θάλασσας ή ακραία φαινόμενα βροχόπτωσηςδεν είναι κάτι που οι κοινότητες μπορούν να αγνοήσουν. Κι όμως, ο χαρακτηρισμός αυτών των γεγονότων ως ‘απίθανα’ μπορεί να κάνει το κοινό λιγότερο ενήμερο για τον κίνδυνο και λιγότερο πρόθυμο να στηρίξει δράσεις που μειώνουν ή προετοιμάζουν για την απειλή της κλιματικής αλλαγής».
Έκκληση για σαφέστερη επικοινωνία
Η Juanchich επαινεί την IPCC για τη σύνθεση της παγκόσμιας έρευνας σχετικά με την κλιματική αλλαγή ώστε να «ενημερώνει καλύτερα τη δράση για το κλίμα».
Ωστόσο, η μελέτη υποστηρίζει ότι τα πορίσματα που καλύπτονται σε αυτές τις εκθέσεις παρουσιάζονται με τρόπο που επικοινωνεί τα «υψηλά επιστημονικά πρότυπα και τις συμφωνίες των κλιματικών επιστημόνων σχετικά με αυτές τις εκτιμήσεις».
«Πρέπει να ενώσουμε δυνάμεις για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, παρά τις πολιτικές διαιρέσεις και τον αυξανόμενο λαϊκισμό που σήμερα αποδυναμώνουν τις προσπάθειες μείωσης του CO2», προσθέτει η Juanchich. «Δεν υπάρχει πλανήτης Β».